محل مناسب جهت احداث گلخانه

1- اولین نکته مهم محل مناسب است. در انتخاب محل مناسب، فضای توسعه بایستی مورد توجه قرار گیرد. پیش بینی احداث ابنیه مورد نیاز علاوه بر اسکلت گلخانه ها، ساختمان کارگری، سرویس های بهداشتی، فضای لازم جهت ذخیره آب و سوخت از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

2- توپوگرافی محل: بایستی محل تا حدامکان مسطح باشد تا هزینه تسطیح کاهش یابد. به دلیل استفاده گسترده از آب در عملیات گلخانه ها احداث یک سیستم زهکش مناسب مخصوصاً در خاک های با بافت سنگین ضروری است، به ویژه قرار دادن لوله های سفالی.

3- در مناطق بادخیز گلخانه را نباید عمود بر جهت بادهای غالب احداث کرد. بهترین حالت این است که طول گلخانه تقریباً در امتداد جهت باد غالب محل بوده و نسبت به آن انحراف مختصری داشته باشد. گلخانه‌های قوسی(تونلی یا Quonset یا هافمن) که دارای سقف و دیواره کمانی می باشد باد را به سهولت از روی خود عبور داده و بهتر از گلخانه ها زاویه دار دارای دیواره عمودی در برابر باد مقاومت می‌کنند.

4- دسترسی سریع به نیروی کار ارزان و همچنین دسترسی به امکانات جهت حمل و نقل که در صورت بهره گیری سریع منجر به کاهش هزینه های تولید خواهد شد که هدف نهایی مدیریت گلخانه است.

5- محل احداث عامل تعیین کننده نوع سوخت مورد استفاده است. در گلخانه های دور از لوله های گاز مجبور به استفاده از سایر منابع انرژی به جای گاز می باشند که به عنوان ارزان ترین و پاک ترین منبع انرژی به شمار می رود.

6- در احداث گلخانه های تجاری آب به دلیل استفاده گسترده آن از فاکتورهایی است که کمیت و کیفیت آن حائز اهمیت است. یون های سدیم، کلر و بی کربنات باعث کاهش کیفیت آب، صدمه به گیاه و در نهایت افت محصول خواهد شد. استفاده از آب چاه به دلیل اینکه آب لوله کشی ممکن است دارای فلوراید باشد(فلوراید برای گیاهان مضر است) مطلوب تر است. آب رودخانه هم ممکن است به عوامل بیماری زا آلوده باشد.

7- در هنگام احداث گلخانه توجه به جهت مطلوب جهت بهره برداری از تابش نور اپتیمم یک فاکتور مهم به شمار می رود. مخصوصاً در زمستان که شدت نور عامل محدود کننده ی رشد است، نمود پیدا می‌کند. به طور کلی و به عنوان یک قاعده گلخانه های تک واحدی در عرض های بالاتر از40 درجه شمالی در امتداد شرق به غرب ساخته می شوند تا قادر باشند نور آفتاب زمستانی که زاویه تابش و شدت پائینی دارند را به نحو مناسب دریافت کند. در عرض های پائین تر از40 درجه شمالی به دلیل اینکه زاویه تابش نور خورشید به مراتب بیشتر است امتداد شمالی- جنوبی مناسب تر است. در گلخانه های بهم پیوسته در تمام عرض جغرافیایی جهت شمال به جنوب مطلوب تر است. جهت شمال به جنوب باعث می شود که سایه در طول روز در عرض کف گلخانه حرکت کند.

کشت گلخانه‌ای

رشد جمعیت و افزایش مصرف سرانه که با سطح درآمد و زندگی افراد جامعه همبستگی زیادی دارد، دو مسئله مهم در تأمین نیازهای غذایی برای افراد جوامع در حال پیشرفت از جمله ایران است و در این میان نقش استفاده مؤثر و بهینه از منابع محدود آب و خاک از اهمیت ویژه ای برخوردار است. لازمه تلاش موفقیت آمیز در جهت رسیدن به خودکفائی در تولید نیازهای غذایی همانند هر فعالیت دیگری به آگاهی عمیق از فرآیندهای عملی و اقتصادی مربوط است و در این راستا تکنولوژی تولید فشرده محصولات(Intensive) منجر به افزایش چشمگیر راندمان بهره وری از منابع محدود آبی و خاکی گشته و اهمیت آن با توجه به اقلیم خشک و کم باران خراسان غیر قابل انکار است. بنابراین مهمترین دستاوردهای  کشتهای فشرده گلخانه ای عبارتند از:

1- امکان تولید مستمر در تمام طول سال بدون تأثیر محدودیت های موجود به خصوص در مناطق سرد با طول فصل کشت کوتاه.

2- بهره وری صحیح و افزایش بهره وری از امکانات محدود آب و خاک به خصوص قطعات و اراضی کوچک غیر اقتصادی.

3- بازدهی تثبیت شده با توجه به کنترل عوامل تولید شامل رطوبت، درجه حرارت، تهویه و نور.

4- کاهش خسارت و تأمین امنیت تولید با توجه به کنترل عوامل سوء محیطی در یک محیط بسته.

5- ایجاد اشتغال مفید و مولد در جامعه.

رسیدن به این هدف زمانی حاصل می شود که مشخصات فنی گلخانه در حد استاندارد و یا حداقل نزدیک به این معیار رعایت شده باشد. به همین منظور طراحی گلخانه در محیطی با قابلیت جذب نور مطلوب و نیز طراحی محیط آن و استفاده از تأسیسات مورد نیاز جهت کنترل فاکتورهای محیطی نظیر درجه حرارت و رطوبت و تنظیم یکنواخت این عوامل در سطح کم امری اجتناب ناپذیر است. نکته مهم دیگر در طراحی و نصب تأسیسات داخلی لزوم توجه به استفاده حداکثر از فضای موجود جهت سهولت انجام امور زراعی و نگهداری می باشد.

توانایی تشخیص گلخانه ها و محل مناسب برای احداث گلخانه

مفهوم گلخانه: به ساختمانی اطلاق می شود که با مواد شفاف برای عبور طبیعی نور جهت رشد و نمو گیاهان پوشانده شده است. این ساختمان به طور مصنوعی گرم می‌شود و با دیگر ساختمان های مناسب پرورش گیاه مثل شاسی های سرد و بسترهای گرم متفاوت است زیرا ارتفاع و اندازه کافی برای کارکردن فرد در داخل آن وجود دارد. به عوامل متعددی در احداث گلخانه ها باید توجه شود:

1- مهم ترین عامل نور است. تأمین نور برای گیاهان گلخانه ای بسیار مهم است. در روزهای ابری و زمستانی و در مناطقی که مقدار نور کمتر است از نورهای مصنوعی استفاده می کنند و گلخانه ها باید در جهتی ساخته شوند که در جهت نور باشند.

2- تأمین حرارت: بهترین نوع سوخت گاز است اما برخی افراد از گازوئیل و نفت استفاده می‌کنند، اما تمیزترین سوخت گاز است.

3- مساحت گلخانه ها را می توان بسته به سلیقه خود انتخاب کرد. می‌توان مساحت زیاد در نظر گرفت یا اینکه گلخانه ها را با مساحت های کوچکتر تشکیل داد. بستگی به تأمین گرما در گلخانه و سلیقه خود شخص و شکل زمین دارد.

4- استفاده از بادشکن: بهتر است گلخانه ها به صورتی ساخته شوند که جهت باد را منحرف کند و در جهت باد نباشد. می‌توان دیوارچینی کرد ولی هزینه زیادی دارد و یا از درختان بادشکن مانند سرو، کاج و چنار استفاده کرد. البته باید فاصله گلخانه تا این درختان 5/2 برابر طول درختان باشد. مثلاً اگر طول درخت20 متر باشد طول فاصله گلخانه تا این درختان50 متر انتخاب شود.

5- تأمین CO2 در گلخانه.

6- تأمین رطوبت کافی در گلخانه.

7- استفاده از خاک مناسب: قبل از کار و آغاز کشت ابتدا خاک باید آزمایش شود تا از لحاظ عناصر غذایی و مقدار کوددهی مناسب اطمینان حاصل کرد و بهتر است در گلخانه از خاک های سیلتی استفاده کنیم یعنی خاک باید دارای زهکش مناسبی باشد.

باز این چه شورش است که در خلق عالم است

 

باز این چه شورش است که در خلق عالم است

باز این چه نوحه و چه عزا و چه ماتم است

باز این چه رستخیز عظیم است کز زمین

بی نفخ صور خاسته تا عرش اعظم است

این صبح تیره باز دمید از کجا کزو

کار جهان و خلق جهان جمله در هم است

گویا طلوع می‌کند از مغرب آفتاب

کاشوب در تمامی ذرات عالم است

گر خوانمش قیامت دنیا بعید نیست

این رستخیز عام که نامش محرم است

در بارگاه قدس که جای ملال نیست

سرهای قدسیان همه بر زانوی غم است

باشلاندێ حسین‌ین ایام عزاسی

بـاشـلانــدێ حسیـن‌ین ایّـام-ی-عـزاسـی

سیزده‌ن کؤمک ایسته‌ر حقّ‌ین شُهداسی

قلبینده امام-ی-عصرین غمی آرتار

جهد ائیله اماندیر پوْزما بۇ اساسی

گر عئشقی حسینی درک ائتسوْن اؤزۆنده

اشگون قطراتین گیزله‌تمه گؤزۆنده

لبّیک دیلونده گؤز یاشێ یۆزۆنده

ائیله شه-ی-دینه خیدمت بۇ سؤزۆنده

فرض ائت اۇجالۇبدۇر «ینصرنی» صداسی

تؤک شیشه‌ی-ی-دیلده‌ن روخساره گولابی

کیم آغلار حسینه، آرتێقدێ{ر} ثوابی

فیض-ی-عبراتون یوْخ حد-وْ-نصابی

عاجیزدێ ملک‌لر ائتسین بۇ حئسابی

واضح‌دێ بۇ مطلب یوْ چون-وْ-چراسی

ینصرنی بۇیۇردۇ، سلطان-ی-حقیقت

بۇ کلمه‌ده اوْل شاه، ائتدی سیزی دعوت

ایندی بۇ عزاده هر کیم ائده خیدمت

مثل اینکه شهادت اوْلمۇش اوْنا قیسمت

البته شهیدین جنّتدیر بهاسی

هر کیم وۇرا زنجیر، هر کیم وۇرا سینه

تنبیه ائله‌ییبدیر خصم-ی-شه-ی-دینه

اوْن گۆن دۇتۇلۇر یاس، هر ایلده حسینه

چۆنکۆ اوْ مقدّس، قانون سَببینه

دین-ی-نبوی‌نین مُحکم‌دی بناسی

بۇ شأن-وْجلاله، قۇربانم حسین جان

عالمده آچێبسان بیر سفره‌ی-ی-ائحسان

عرش-ی-حقه گئتدی، حلقوندان آخان قان

اوْل قانێ وئریبسه‌ن جنّاتی آلێبسان

بۇ بارده حقّین وار عئین-ی-رضاسی

فکریمده دوْلاندێ اوْل غملی زمانون

آغزۇندا عطشده‌ن دؤنمه‌زدی زبانون

زینب کؤمه‌گینه اوْلمادێ توانون

سنگین یارالاردان جوش ائیله‌دی قانون

شئمرین اۇجالاندا مئیداندا نداسی

شعر: استاد یحیوی

عید امامت گرامی باد

 

غدیر رمز پایداری و تلاش و کوشش جاودانه ی عاشقان خداست. بدون غدیر، عشق می مرد و رسالت ناتمام می ماند و گل واژه های شهادت و ایثار بی معنا می شد و رسالت بدون امامت در توطئه های مکرر خناسان، فرو می خشکید.

آنگاه که رسالت با غدیر همیشه جاری امامت پیوند خورد، دین الهی کامل شد که فرمود: الیوم اکملت لکم دینکم …

مزایا و معایب کشت هیدروپونیک

مزایای کشت هیدروپونیک:

1- عناصر غذایی به شکل دلخواه و قابل جذب گیاه به هر نسبتی که نیاز باشد در اختیار گیاه قرار می گیرد؛ مثلاً نسبت No3- به NH4+ در محیط کشت محلول قابل کنترل است ولی در خاک نمی توان این نسبت را تغییر داد. و مثال دیگر اینکه فسفر و روی نسبت به هم رابطه ی آنتاگونیستی دارند که در آب کشت می توان این نسبت را تنظیم و تعدیل نمود.

2- کنترل غلظت.

3- ممانعت از ورود ترکیبات و عناصر سمی به محیط ریشه گیاه.

4- نداشتن تلفات ناشی از فرسایش و آب شویی.

معایب آب کشت(کشت هیدروپونیک):

1- با مصرف عناصر غذایی، غلظت آنها کاهش می یابد و ذخیره ای وجود ندارد تا این کاهش غلظت را جبران نماید و باید به طرق مصنوعی نسبت به تجدید منابع اقدام نمود، در صورتی که در خاک این طور نیست و بین فاز جامد و مایع خاک حالت تعادل وجود دارد و وقتی که غلظت یک عنصر غذایی در اثر جذب کاهش می یابد خاک شروع به آزاد کردن عنصر غذایی مربوطه کرده و تعادل غلظت حفظ می شود.

2- اگر در موقع تنظیم محلول یا در محیط کشت غلظت افزایش یابد، به دلیل عدم وجود خاصیت تامپونی مشکلاتی برای گیاهان ایجاد می گردد؛ خاک خاصیت تامپونی دارد.

3- برای گردش محلول در کشت هیدروپونیک نیاز به پمپ داریم.

4- جایی به عنوان تکیه گاه برای گیاه وجود ندارد.

مواد تشکیل دهنده کمپوست

1- مواداصلی: این مواد عبارتند از کاه و کلش گندم همراه با کود اسبی یا بدون آن. در صورت عدم دسترسی به کاه و کلش گندم از ساقه سایر غلات مانند جو، برنج، ذرت، باگاس (تفاله نیشکر است‌ که در ساخت نئوپان و نیز در شیشه سازی بعلت وجود سیلیس به کار می‌رود)، تفاله زیتون، چای، مواد زاید پنبه و سویا، برگ درختان موز، مواد زاید نارگیل و حتی پوست تخمه آفتابگردان می‌توان استفاده کرد. هدف اصلی از مصرف این مواد تأمین سلولز،‌ همی سلولز و لیگنین مورد نیاز در بستر است. این مواد شرایط مطلوبی را برای رشد میکروارگانیسمهای مفید و شرایط مناسب رشد قارچ در بستر فراهم می‌کند.

2- مکمل های غذایی: این مواد به منظور کمک به تخمیر و بهبود کیفیت کمپوست به آن افزوده می‌شود. مهم ترین این مکمل ها عبارتند از:

کودهای حیوانی که بیشتر شامل کود اسبی و کود مرغی است که این کودها سریع تجزیه می‌شود و میزان ازت در این کودها از 1% تا 5% متفاوت است که علاوه بر تأمین مواد غذایی در تراکم نهایی حجم کمپوست نیز مؤثر است. کود گاوی برای تهیه کمپوست مناسب نیست. کربوهیدرات ها از مواد غذایی مانند ملاس ها، دانه های تخمیر شده غلات و جوانه های مالت به آسانی به دست می‌آید.

3- مواد غذایی کنستانتره: این مواد غالباً در جیره غذایی حیوانات مصرف شده و شامل سبوس گندم، سبوس جو،‌پوسته های برنج، غلات تخمیر شده و مواد غذایی حاصل از دانه های ذرت، سویا و حتی کنف است. این ترکیبات حاوی ازت و کربوهیدرات است و به تدریج احتیاجات قارچ را تأمین می‌کند. ازت موجود این مواد از 3% تا 12% تغییر می‌کند. میزان روغن و سایر املاح عناصر معدنی موجود در برخی مواد کنستانتره روی ارزش غذایی و مواد ذخیره شده در قارچ اثر زیادی دارد.

4- کودهای ازته: ازت موجود در کودهای شیمیایی مانند سولفات آمونیوم، اوره، نیترات کلسیم، نیترات آمونیوم و .. به سرعت آزاد شده و رشد میکروارگانیسم های موجود در محیط را تسریع می‌کند.

5- املاح معدنی: ترکیباتی مثل موریات پتاسیم و سوپر فسفات کلسیم، سولفات کلسیم هیدراته و کربنات کلسیم برای این منظور استفاده می‌شوند که از طریق رسوب کلوئیدهای محلول در محیط و خنثی کردن چربی ها از لزج شدن و به هم چسبیدن کمپوست جلوگیری می‌کند.

نکته: انتخاب هر یک از فاکتورهای بالا در کمپوست بستگی به دو فاکتور ارزش اقتصادی و فراوانی آنها دارد.

پرورش قارچ خوراکی

 

مقدمه

با آگاهی از اهمیت کشت و زرع و توجه به این مطلب که بخش کشاورزی حدود 27% از تولید ناخالص ملی و 80% از محصولات اساسی مورد نیاز کشور را تولید کرده و در صادرات غیر نفتی نیز سهمی معادل 40% دارا می‌باشد، در می یابیم که بخش کشاورزی در هر کشوری می‌تواند نقش بسیار مهمی را در تولید ناخالص ملی آن کشور ایفا کند. این امر نیز از طریق تولید محصولات کشاورزی، مصرف در داخل و صادرات به سایر کشورها و ایجاد زمینه های اشتغال زایی امکانپذپر است. پس حفظ و توسعه این بخش باید در سر لوحه اهداف مان قرار گیرد. رشد سریع این بخش علاوه بر دارا بودن اهمیت در بهبود کیفیت زندگی40% از مردم جهان که از راه کشاورزی امرار معاش می‌کنند، برای تضمین عرضه کافی مواد غذایی تمام ملل جهان که جمعیت آنها با سرعت زیادی در حال رشد است، ضروری است.

خوب است بدانیم ترویج و آموزش کشاورزی، اهرم عمران روستایی و بازوی قوی توسعه کشاورزی است که این دو نیز خود بخشی از عمران ملی محسوب می‌شوند و بدون توسعه کشاورزی، عمران ملی یا امکان پذیر نبوده و یا لااقل در کشورهای جهان سوم با دشواری همراه است. لذا آموزش و ترویج کشاورزی از ضروریات است چون موجب تسهیل پذیرش تکنولوژی مناسب و روش های جدید کشت و کار توسط کشاورزان و روستاییان شده و باعث می‌شود که آنها سطح تولیدات خود را افزایش دهند.

پرورش قارچ خوراکی یکی از این تکنولوژی هاست که توسط ترویج و توسعه آن می‌توان گام مؤثری در تأمین مواد غذایی، ایجاد اشتغال جنبی مناسب و افزایش سطح درآمد کشاورزان برداشت. البته این تکنولوژی جوان در شهرهای بزرگ ایران با تأسیس کشت و صنعت های تولید قارچ بخصوص در اطراف تهران و با توجه به مناسب بودن شرایط جوی در اکثر نقاط ایران، در کشور ما در حال توسعه زیادی است. در استان های خراسان، کرمان، چهار محال و بختیاری، کرمانشاه، خوزستان، مازندران، اصفهان و یزد نیز مراکز کشت قارچ موجودند.

از لحاظ تولید قارچ در سطح جهان نیز چین با تولید سالیانه 2245800 تن، فرانسه با 232000 تن، هلند با 165350 تن، ایتالیا با 102000 تن، ژاپن با 336430 تن، انگلستان با 118000 تن، آمریکا با 344717 تن، کشورهای عمده تولید کننده جهان می باشند و کلاً در جهان سالانه 4264286 تن تولید قارچ داریم.

تقسیم بندی قارچها از نظر نوع دریافت مواد غذایی

الف- تجزیه کننده اولیه: قارچ هایی که قادر باشند مواد اولیه را خود تجزیه کنند و مواد غذایی خود را بدست آورند.

ب- تجزیه کننده ثانویه: قارچ هایی که محتاج به یک سری میکروارگانیزم هایی هستند تا محیط کشت را تجزیه کنند تا قارچ بتواند روی محیط کشت تجزیه شده رشد کند.

تقسیم بندی قارچها از لحاظ نوع زندگی

الف- انگل: قارچهایی که روی موجودات زنده دیگر زندگی می کنند و غذای خود را بدست می‌آورند.

ب- همزیستی: برخی از قارچ ها بصورت همزیست با ریشه گیاهان هستند که به این قارچ ها میکوریزا می‌گویند.

ج- ساپروفیت(گندروی): قارچ هایی که روی محیط های مرده رشد می‌کنند.

تاریخچه استفاده از قارچ خوراکی

قارچ ها موجوداتی هستند که از ادوار قدیم با انسان بوده اند. سوابق فسیلی آنها به دوران پرکامبرین و دونین بر می‌گردد. تاریخ مصرف قارچ های خوراکی به عنوان غذا و دارو به زمانی بسیار دور برمی‌گردد و حتی انسان های نخستین از خواص ویژه قارچ ها اطلاع داشتند. آزتک ها از قارچ ها به عنوان مواد توهم زا در فال گیری استفاده می‌کردند و قارچ را گوشت خدا God's flesh می‌نامیدند. نوشابه مستی‌آور سوما نیز چیزی جز عصاره آمانیتا موسکاریای سمی نبوده که از گروه قارچ های کلاهک دار است. در کتب پزشکی هند باستان، سامهیتا قارچ ها را به 3 دسته خوراکی، سمی و دارویی تقسیم کرده اند. یک نوع قارچ کوچک بنام پسیلوسیپ مورد استفاده سرخپوستان آمریکا بوده که برای ازدیاد بینایی استفاده می‌شده. وایکینگ ها در شمال اروپا قارچ نیمه سمی و گیج کننده می‌خوردند و حالتی شبیه نیمه مستی به آنها دست می‌داد. پرورش قارچ های خوراکی حدوداً به 20 قرن پیش در ژاپن و چین بر می‌گردد. کاشت قارچ در گلخانه اولین بار در سوئد در سال 1754 میلادی ابداع شد.

قارچ های سمی و خوراکی

 چگونگی تشخیص قارچ خوراکی از سمی بسیار مشکل بوده، دیگر راه های قدیمی مانند سیاه شدن قاشق های نقره ای توسط قارچ های سمی و یا داشتن بوی بد و ترکیبات و ترشحات ناخوشایند توسط آنها ملاک تشخیص نمی‌باشد. قارچ آمانیتا موسکاریا کلاهک قرمــز و لکه های سفید و خوشرنگ حتی تا ساعت ها پس از تغذیه تولید ناراحتی نکرده، ولی بعد از چند ساعت باعث ناراحتی های شدید روده ای و در نهایت مرگ می‌شود. این قارچ ها به نام فرشته مرگ یا فرشته های فاسد کننده لقب یافته‌اند و اثر این قارچ و نیز قارچ هایی نظیر ایلودنس، لاکتاریوس،‌ لرئوس، هلولا و آندودی مشابه اثر مار زنگی اعلام شده و تا بحال قربانیان زیادی نیز داده است. لذا بهترین راه این است که گونه های مختلف قارچ خوراکی را به دقت شناسایی کرده و از مصرف قارچ های ناشناخته خودداری شود و حتی شناسایی خانواده و جنس نیز کفایت نمی‌کند، زیرا در بسیاری از خانواده ها و جنس ها ممکن است گونه های خوراکی و غیر خوراکی وجود داشته باشد.

مزایای کشت قارچ خوراکی نسبت به دیگر محصولات کشاورزی

1- اطمینان از خوراکی بودن قارچ کشت شده.

2- جلوگیری از آلودگی محیط زیست: سالانه مقدار زیادی از ضایعات کشاورزی در محیط مانده و استفاده صحیح از آنها نمی‌شود و با ماندن در محیط ایجاد آلودگی می‌کند. طبق آمار سالانه حدود 20 میلیون تن ضایعات کشاورزی از بین می‌روند که می‌توان با استفاده از این ضایعات در پرورش قارچ خوراکی علاوه بر تولید قارچ خوراکی، از کمپوست باقیمانده به عنوان کود آلی و در برخی موارد به عنوان غذای دام و طیور استفاده کرد که با تولید قارچ خوراکی چرخه تجزیه شدن بقایای کشاورزی سریع تر شده و جلوی آلودگی محیط زیست نیز گرفته می شود.

3- قارچ را می توان در محیط های سربسته و سالن ها پرورش داد و این امر باعث می‌شود که بتوانیم شرایط نامساعد محیطی را کنترل کنیم.

4- قارچ ها نسبت به بسیاری از محصولات دوره رشد کوتاهی دارند و به همین منظور می‌توان چندین بار در سال قارچ برداشت شود و همین امر باعث شده که حرفه ی سودآوری باشد.

5- قارچ خوراکی امروزه به عنوان یک غذای لذیذ و کامل و مفید در دنیا به حساب می‌آید.

6- استفاده مفید از واحد سطح: در یک محیط سربسته می‌توانیم با ایجاد طبقات مختلف از سطح به نحو احسن استفاده کنیم.

7- ایجاد اشتغال زایی بالا: پرورش قارچ نسبت به سطح محدودی که مورد استفاده قرار می‌گیرد از اشتغال زائی بالائی برخوردار است.

8- قارچ خوراکی بیشترین میزان محصول را در واحد سطح نسبت به سبزیجات و گیاهان گلخانه ای دارد.

خواص غذایی و درمانی قارچ

به دنبال کمبود جهانی پروتئین به ویژه در جهان سوم از سال 1960 به بعد تحقیقات بسیاری در رابطه با پروتئین انواع قارچ های خوراکی صورت گرفت و میزان پروتئین قارچ های خوراکی از حداقل 8/1 تا 9/5 درصد وزن خشک قارچ گزارش شد. میزان درصد پروتئین قارچ بستگی به نژاد قارچ، شرایط زراعی، اندام مورد آزمایش، مرحله رشدی، میزان آب موجود در بافت، چرخه باردهی، فاصله زمانی بین زمان برداشت و زمان اندازه گیری پروتئین دارد. به عبارتی پروتئین قارچ تازه در حدود دو برابر پروتئین اغلب سبزیجات و حبوبات بوده و به علت درصد بالای رطوبت گوشت آن از نظر هضم مانند سبزیجات و حبوبات است(پروتئین آن70 تا90% قابلیت هضم دارد) و اصولاً پروتئین قارچ خوراکی از لحاظ ارزش غذایی در حد فاصل پروتئین گوشت و سبزیجات قرار گرفته است و مصرف آن برای میان سالان و سال خوردگان به جای گوشت قرمز توصیه می‌‌‌شود. همچنین یک فرد بالغ حدود10000 کیلو ژول انرژی در روز نیاز دارد و قارچ های خوراکی به علت داشتن 2/4% وزن تر کربوهیدرات قادرند به طور میانگین 100 کیلو ژول در100 گرم قارچ انرژی تولید کنند که این میزان انرژی بر ارزش قارچ افزوده و امکان استفاده از آن را در رژیم های غذایی کم انرژی به بهترین نحو فراهم می‌سازد. همچنین از آنجا که قارچ های خوراکی دارای درصد کم چربی(1/0 تا 3/0 درصد وزن تر) می‌باشد، لذا برای رژیم های لاغری بسیار مناسبند.

اسفگنولیپیدها نیز که از گروه های مهم لیپیدی موجود در سیستم مغز و اعصاب محسوب می‌شوند، در قارچ های خوراکــی شناسایی شده اند. از نظر ویتامین نیز مصرف روزانه100 گرم قارچ خوراکی نیاز بدن به ویتامین C را برطرف کرده و به علت داشتن تیامین(B1) کافی،‌ جلوگیری از بری بری کرده و نیز به علت داشتن B12 جلوگیری از ضایعات مغزی و ستون فقرات و کم خونی می‌کند. از نظر سایر ویتامین ها نظیرA،D،K،E نیز مصرف قارچ می‌تواند مفید باشد. مصرف100 گرم قارچ خوراکی تازه نیاز روزانه افراد بالغ به ویتامین های محلول در آب را برطرف می‌کند.

عناصر معدنی قارچ نیز بیش از سبزیجات و میوه جات است. قارچ خوراکی دارای میزان چشمگیری پتاسیم، مس و آهن است و قادر است فسفر مورد نیاز بدن را تأمین کند که این فسفر معمولا در تیغه‌های کلاهک موجود است. لایه های سطحی قارچ نیز دارای مقادیر زیادی آهن است که می‌تواند نیاز معمول بدن را تأمین کند. مس هم در کلاهک و هم در تیغه ها موجود است. با خوردن100 گرم قارچ تازه نیاز روزانه بدن به پتاسیم تأمین می‌شود. عناصری همچون Mn ،Mo و بخصوص Zn به میزان مناسبی در قارچ خوراکی موجودند که این عناصر در فعل و انفعالات آنزیمی بدن نقش دارند. قارچ ها به علت خاصیت کنترل چربی و قندخون برای مبتلایان به بیماری قلبی و دیابت مفید بوده و به علت داشتن اسید فولیک برای اشخاص کم خون مفیدند. با توجه به موارد فوق،‌ قارچ خوراکی غذایی بسیار ارزشمند است که هم می‌تواند در کشورهای در حال توسعه که سوء تغذیه مشکل آفرین است نقش مؤثر خود را ایفا کند و هم در جهان توسعه یافته که مواد غذایی پر انرژی به وفور یافت می‌شود، به علت پایین بودن کالری نقش مهمی در تغذیه و تعدیل کالری موجود در جیره غذایی جامعه به عهده گیرد.

نکته: وجود عناصر سمی از جمله کادمیوم، جیوه، نقره باعث جذب توسط قارچ شده و در نتیجه باعث مسمومیت فرد می‌شود. باید توجه داشت که از ورود این عناصر به بستر باید جلوگیری شود.

جنبه های اقتصادی قارچ خوراکی

درآمد حاصل از قارچ خوراکی تحت تأثیر عوامل مختلف تولید قرار دارد از جمله سیستم تولید انتخاب شده، نوع ساختمان و مصالح مورد استفاده، میزان پیچیدگی و گرانی ماشین آلات و دستگاههای هوادهی و میزان سرمایه اولیه.

در تولید نهایی قارچ خوراکی هدف نهایی این است که حداقل70 درصد قارچ درجه یک تولید نمایند.

میزان محصول حاصل از یک تن کمپوست به شرح زیر طبقه بندی می شود:

تولید نامطلوب: کمتر از kg135 قارچ.

تولید ضعیف: حدود kg135-160 قارچ.

تولید نسبتاً مطلوب: kg160-180 قارچ.

تولید خوب: kg 180-190 قارچ.

تولید عالی: بیش از  kg200 قارچ.

چنانچه برداشت پس از رشد کامل قارچ(باز شدن کلاهک) صورت گیرد، حدود50 درصد افزایش محصول داریم ولی لازم به ذکر است که از نقطه نظر بازارپسندی ارزش محصول به شدت کاهش می‌یابد.

خصوصیات مرفولوژی قارچ دکمه ای(تکمه ای)

نام این قارچ از شکل ظاهری قارچ در مرحله جوانی مشتق شده است. یکی از مشخصات این قارچ داشتن حلقه یا آنالوس است که در قسمت میانی پایه قرار دارد.

گونه های زراعی قارچ دکمه ای: گونه های Agaricus bisporus(سفید رنگ) و Agaricus brunnescens(قهوه ای رنگ) سرما دوست بوده و دارای عملکرد بالایی می باشند ولی گونه ی A. bitorquis قارچ گرما دوست بوده و دارای دو حلقه می باشد.

اهداف اصلاح نباتات

 

اهلی نمودن گیاهان یکی از مهمترین وقایع کشاورزی در دنیای جدید است. هدف های کلی اصلاح نباتات افزایش عملکرد در واحد سطح، بهتر نمودن کیفیت محصولات کشاورزی و تولید مواد اولیه مورد نیاز جوامع انسانی است. ارقام و واریته‌های اصلاح شده گیاهان زراعی و زینتی هر ساله از کشوری به کشور دیگر انتقال داده می‌شود. بدین طریق کیفیت و کمیت محصولات کشاورزی افزایش یافته و احتیاجات فرآورده‌های زراعی رفع می‌شود. در اغلب گیاهان یک یا چند ژن باارزش اقتصادی فراوان دارد. ژنهایی که حساسیت و مقاومت گیاهان را نسبت به امراض و آفات کنترل می‌کنند در اولویت برنامه‌های اصلاح نباتات قرار دارند. هدف اصلاحگر نبات نباید در توسعه روش های معمول کشت نباتات اصلاحی منحصر گردد بلکه بایستی همواره در جستجوی ترکیبات نو از ژنوتیپ های مطلوب باشد. هدف اصلاحی نهایی در هر برنامه اصلاحی افزایش عملکرد می‌باشد. در شرایط نا مساعد افزایش عملکرد به طریق اصلاح نباتات به مقدار کم و صرف زمان طولانی ممکن است ژنهای کنترل کننده عملکرد برای بروز حداکثر پتانسیل خود به عوامل محیطی تولید وابسته می‌باشند. به طور کلی عمدترین اهداف اصلاح نباتات را می‌توان در عناوین زیر خلاصه می‌شود.

1- بهبود کیفیت:

کیفیت خصوصیتی است که باعث افزایش ارزش محصول می‌شود کیفیت در جائی ممکن است به ارزش غذایی یک غله یا طعم و بافت یک میوه تلقی شود. کیفیت جزء مهمی از هر برنامه اصلاح نباتات محسوب می‌شود. به عنوان مثال ژنوتیپهای مختلف گندم آرد تولیدی حاصل از آن را تحت تاثیر قرار داده و نهایتاً حجم و بافت و رنگ نان را مستقیماً تحت تاثیر قرار می‌دهد. بهرحال در گیاه اصلاح شده از لحاظ پروتئین و اسیدهای آمینه ممکن است متفاوت باشد. در اهداف تولید نباتات علوفه‌ای توجه به کیفیت علوفه همواره مسئله خوش‌خوراکی و ارزش تغذیه‌ای را در بردارد در گیاهان زینتی کیفیت مفهومی جدا از گیاهان زراعی دارد. خصوصیات کیفی در گلهای زینتی عمدتاً همچون شکل ظاهر، شدت و میزان عطر ساطع شده و وجود و عدم وجود تیغ، تعداد گلبرگ را شامل می شود. در میوه ها و محصولات انباری که طیف وسیعی از میوه جات و سبزیجات را در بر می گیرد کیفیت معمولاًَ به مقاوم و ماندگاری خصوصیات بیوشیمیایی محصول انبار شده در برابر تغییرات طولانی مدت محیط فیزیکی را شامل می شود. خصوصیات انباری از مهمترین شاخصهای اقتصادی را شامل می شودکه با بازار پسندی محصول ارتباط مستقیمی دارد.

2- افزایش تولید در واحد سطح:

افزایش تولید در واحد سطح و استفاده از ژنوتیپهای مفید و مطلوب در هر منطقه آب و هوایی از دیگر اهداف اصلاحگران نباتات می باشد. عملکرد گیاه در واحد سطح منعکس کننده برآیند همه اجزا گیاه می باشد. بهرحال همه ژنوتیپ های تولید شده دارای عکس العمل فیزیولوژیکی و ژنتیکی یکسانی در شرایط مختلف نیستند. عملکرد صفتی پیچیده است که تحت تاثیر اثر متقابل ژنوتیپ و محیط می باشد.

3- مقاومت به آفات و بیماری ها:

برای دستیابی به حداکثر تولید، مقاوم بودن به آفات و بیماریها ضروری است علفهای هرز، حشرات بیماریهای باکتریایی و ویروسی در مقاطع مختلف از مرحله رشد گیاه بیشترین خسارت را به محصول وارد می‌کند. اصلاحگران همراه سعی بر دستیابی به گیاهان را دارند که حاوی ژنهای مطلوب به مقاومت به آفات و بیماریها هستند. علت مقاوم بودن بعضی از واریته‌ها را به مکانیزم فیزیولوژیکی فعال در برابر حمله آفات می‌دانند به عنوان مثال ترکیبی به نام فیتوالکین در لوبیا همراه در هنگام شیوع بیماری فوزاریوم از گیاه ترشح می‌شود که باعث بلوکه شدن و توقف توسعه بیماری می‌شود. به هر حال از برنامه‌های اصلاحی مهم ایجاد گیاهان مقاوم می‌باشد. مقاومت به آفات بیشترین بازده اقتصادی را برای کشاورزان نوید بخش است. مقاوم منجر به سرشکست شدن بسیاری از هزینه‌های تحمیلی به کشاورزان و بی‌نیاز شدن به فعالیتهایی همچون سمپاش و آلودگی محیط زیست و مسائل باقیمانده سموم در بافت گیاهان زراعی با مصرف خوراکی می‌گردد.

4- مقاومت به تنش های محیطی:

مقاومت از جمله عمده‌ترین اهداف اصلاح نباتات می باشد. بیشتر تولیدات در مناطق نامساعد سرما و شوری حاصل می شود. و گیاه مجبور است برای تولید کافی با این شرایط نامساعد مقابله کند بعضی از واریته‌های گیاهان در شرایط نامساعد محیطی و فقر حاصلخیزی خاک قادر هستند مقدار مناسبی محصول را در واحد سطح تولید کنند فلذا شناسایی ژنوتیپ های مقاوم به تنشهای محیطی از اصلی‌ترین راهکارهای مناسب برای رفع معضل مذکور می‌باشد.

سبزیکاری عمومی در منازل

 

زندگی شهرنشینی و تراکم جمعیت در شهرهای پرجمعیت و به طور کلی زندگی آپارتمان نشینی عده‌ای از علاقه‌مندان به سبزیکاری را از این موهبت لذت بخش محروم نموده است. ولی هر کس در هر شرایطی می‌تواند با امکانات بسیار کم برای ایجاد یک محیط دوست داشتنی و پرتحرک پرورش هر نوع سبزی را در آپارتمان خود بدهد.

خوشبختانه بیشتر بذر سبزیحات در هر شرایطی پرورش می‌یابند جعبه‌های چوبی، سطل های پلاستیکی،  گلدان های بزرگ و کوچک،  انواع ظروف مایع ظرفشویی و بطری های نوشابه خانواده برای این منظور مناسبند. موضوع مهم عمق گلدان و دفعات آبیاری به موقع و تنظیم برنامه کوددهی آنهاست برای مثال حداقل عمق گلدان برای کاهو، تربچه و تمام سبزیجات ریشه‌ کوتاه 10 سانتیمتر می باشد جعبه هایی با عمق 15 سانتی متر برای کشت انواع کلم قمری، هویج فرنگی و همچنین بذر سبزیجات به کار می رود. جعبه هایی با عمق 25 سانتیمتر برای پرورش گیاهان خانواده کلم و کلم بروکسل و مشابه آن است.

به طور کلی لازم است بذر سبزیجات را داخل جعبه قدری تنگ تر از معمول کاشت و برای آنکه تمام فصل بتوان از یک نوع سبزی استفاده نمود بذر هر سبزی را به فاصله دو هفته در هر جعبه می‌کارند و از آن جائی که سطح آپارتمان و یا ایوان و پشت بام برای اجرای این برنامه کافی نخواهد بود می‌توان ترتیبی داد که جعبه‌ ها روی هم و به فاصله روی هم و به فاصله 20 سانتی متر از یکدیگر روی داربست های فلزی یا چوبی قرار گیرند.

در مورد بوته‌هائی که گل و میوه می‌دهند مانند خیار، کلم گل و کدو و بادنجان بایستی با استفاده از روش های مختلف اقدام به گرده افشانی مصنوعی نمود چون در محیط آزاد، زنبور و سایر حشرات این کار را انجام می‌دهند.

برای آنکه خاک گلدان تقویت شود 3 تا 4 کیلو آهک و یک و نیم تا دو کیلو سوپر فسفات به هر مترمکعب خاک گلدان مخلوط می‌کنند از آنجائیکه خاک گلدان احتیاج به تقویت مرتب دارد بایستی هر هفته گلدان را با یک کود شناخته شده تقویت نمود. سطح خاک گلدان بایستی همیشه یک رطوبت نسبی داشته باشد و هر روزه به آن سرکشی نمود.

چنانچه محل گلدان در پاسیو و یا راه پله و یا نمای ساختمان می‌باشد لازم است به طور مرتب به آن رسیدگی شود به طوریکه تا آخرین مرحله گل دادن و رسیدن میوه همیشه شاداب باشد. بوته‌هائی مانند گوجه فرنگی و فلفل و بادنجان برای این منظور بسیار مناسبند. گلدان سبزیجاتی مانند تربچه، کاهو که رشد سریع دارند و پس از رسیدن آن را از ریشه در می‌آورند و در محل مناسبی قرار می‌دهند که مرئی و منظر نباشد.

چگونگی کاشت بذر:

بذر سبزیجات را بسته به بزرگی و کوچکی آن در عمق 0.6 سانتیمتری تا ۲.۵ سانتیمتری خاک می کارند و مادام که ئانه سبز نشده بایستی خاک را مرطوب نگه داشت. معمولاً عمق کاشت 4-5 برابر طول بذر می باشد. تخم های ریز را کمتر زیر خاک می کارند مانند تخم هویج و جعفری و کاهو که روی آنها بیش از 2-3 میلیمتر خاک لازم ندارد. در صورتیکه تخم اسفناج و تربچه بیش از ۱.۵ سانتی متر خاک می دهند و تخم های درشت مانند نخود و لوبیا را باید 3 سانتی متر خاک داد. بعضی تخم ها را مانند هویج و اسفناج، شلغم، لوبیا از همان وهله اول در محل اصلی می‌کارند و بعضی دیگر مانند گوجه فرنگی، تره فرنگی برای آنکه بهتر رشد نموده و قوی بشوند محتاج نشاء کردن هستند بنابراین آنها را در خزانه کاشته و بعد در محل مورد نظر نشاء می‌کنند. مهمترین مرحله پرورش و کاشت و برداشت سبزیجات همین مرحله است.

طبقه بندی میوه ها

 

از نظر گیاه‌شناسی، میوه عبارت است از تخمدان رشد کرده و تکامل یافته یک گل که ممکن است با برخی قسمت‌هاى دیگر گل همراه باشد. از نظر باغبانی، میوه عبارت است از قسمت گوشتی و خوراکی یک گیاه چند ساله که به طور معمول به صورت تازه مصرف می‌شود و در به وجود آمدنش قسمت‌هاى مختلف گل تأثیر مستقیم دارند. بنابراین خربزه، هندوانه، خیار، گوجه فرنگی و بادنجان که همگی یک ساله هستند، یا به صورت یک ساله کشت می‌شوند و  غده سیب‌زمینی که گل در به وجود آمدنش نقشی ندارد، میوه به حساب نمی‌آیند و در بخش سبزِى‌ها از آن‌ها نام برده می‌شود. میوه‌ها، از نظر نیازهای دمایی، به دو دسته تقسیم می‌شوند: میوه‌های مناطق معتدله و میوه‌های گرمسیری و نیمه گرمسیری. میوه‌های مناطق معتدله، همگی خزان‌دار بوده، برای رشد دوباره احتیاج به یک دوره سرمای زمستانه chilling requirement دارند تا از حالت خفتگی بیرون آیند. میوه‌های گرمسیری و نیمه گرمسیری ممکن است همیشه سبز و یا خزان‌دار باشند و بیشتر در مناطق گرم و نیمه گرم دنیا می‌رویند، و آن‌هایی که از این گروه خزان‌دار هستند به سرمای بسیار کمی نیاز دارند. هر یک از دو گروه فوق، بر اساس عادت رشد و نوع میوه‌ای که به وجود می‌آورند، به گروه‌های متفاوتی به شرح زیر تقسیم می‌شوند:

الف)طبقه‌بندی میوه‌های مناطق معتدله

1- میوه‌های درختی

1-1- میوه‌‌های دانه‌دار Pome fruits: مانند سیب، گلابی، به و زالزالک 

۱-۲- میوه‌‌های هسته‌‌دار Stone fruits: مانند گیلاس، آلبالو، زردآلو، هلو، گوجه و آلو

۱-۳- میوه‌‌های مرکبMultiple ftuits : مانند شاه‌توت و توت

۱-۴- میوه‌‌های خشکباری(خشکبار‌ها(Nuts : مانند فندق، گردو و بادام

2- میوه‌های خرد یا دانه ریز(ریزمیوه‌ها(Small fruits : مهم‌ترین ریزمیوه‌ها عبارتند از: 

2-1- آن‌هایی که میوه سته یا حبه(Berry) دارند: مانند انگور، انگور فرنگی(Gooseberry)  و زغال اخته آبی‌رنگ(Blueberry)

2-2- آن‌هایی که میوه مجتمع (Aggregate)دارند: مانند تمشک و توت فرنگی

ب) طبقه‌بندی میوه‌های مناطق نیمه گرمسیری و گرمسیری

1- درختان همیشه سبز

1-1- مرکبات: شامل پرتقال، لیموشیرین، نارنگی، لیموترش، گریپ فروت

۱-۲- نخیلات: شامل خرما و نارگیل

۱-۳- ازگیل: که جزو دانه‌دارها است

۱-۴- زیتون و خربزه درختی(Papaya)

۱-۵- انبه و آواکادو

2- درختان میوه‌خزان‌دار :مانند انار، انجیر، پسته، خرمالو

3- گیاهان علفی: مانند موز، آناناس

نقش مشارکت مردمی در توسعه فضای سبز شهری

امروزه مفهوم شهرها بدون فضای سبز دیگر قابل تصور نیست. پیامدهای توسعه شهری و پیچیدگی‌های معضلات زیست محیطی آنها، موجودیت فضای سبز و گسترش آنها را برای همیشه اجتناب ناپذیر کرده است.

هر چند افزایش آگاهی‌های عمومی در خصوص مسایل و بحران‌های زیست محیطی در دهه‌های اخیر  موجب حساس شدن مردم و دولت‌ها شده است ولی توفیق در جهت کنترل بحران‌ها به چشم نمی‌خورد. یکی از علل این ناکامی‌ها  عدم مشارکت فعال مردم در فرایند تصمیم‌گیری و نظارت بر برنامه‌های زیست محیطی و فضای سبز می‌باشد. مشارکت مردم و تغییر تدریجی فرهنگ آنها، یکی از بهترین روش‌های توسعه فضای سبز شهری است. کارشناسان منابع توسعه معتقدند علاوه بر منابع متداول از قبیل سرمایه، امکانات و نهاده‌های فیزیکی، نهاده‌ی جدیدی تحت عنوان انسان در فرایند توسعه نقشی بسیار موثر ایفا می‌نماید. از جمله راهکارهایی علمی افزایش مشارکت مردم در حفظ و توسعه فضای سبز شهری  می‌توان به رفع نارسایی‌های موجود در قوانین فضای سبز کشور اشاره کرد که مستلزم بازنگری اساسی در زمینه اصلاح قوانین موجود و وضع قوانین که به نوعی در حفاظت از فضای سبز کشور موثر می‌باشند، است. به‌عنوان مثال در قوانین و مقررات موجود، اشاره صریح و قاطعی به تخریب گیاهانی که در محیط شهری، بخشی مهمی از فضای عمومی شهرها را به خود اختصاص داده اند نشده است. اختصاص بخشی از زمان آموزش در مقاطع تحصیلی مختلف به مباحث فضای سبز شهری نیز می تواند در نحوه و میزان مشارکت مردمی در عرصه ی فضای سبز موثر باشد و اصولا آموزش و پرورش به ویژه در سطوح پایین تاثیر فراوانی بر تشکیل قالب فکری نوجوانان، در زمینه حفظ محیط زیست شهری دارد. با توجه به وضعیت نابسامان محیط زیست وارد کردن نیروهای انتظامی و بسیج در حفاظت از عرصه های طبیعی و فضای سبز می تواند بسیار کارامد باشد. از سربازان وظیفه‌ای که تا حدی به مسایل زیست محیطی آشنا هستند می توان در زمینه حفاظت محیط زیست استفاده نمود. همچنین با ایجاد تشکل‌های محلی و منطقه‌ای حافظین فضای سبز و استفاده از ظرفیت‌های فیزیکی و مادی موجود می‌توان در فرایند حفظ و توسعه فضای سبز، وظایفی را از طریق قانون به آنها واگذار کرد. استفاده از وسایل ارتباط جمعی و رسانه‌های گروهی و پرداختن به برنامه‌های محیط زیست،فضای سبز، منابع طبیعی و کشاورزی نیز می‌تواند در آگاه‌سازی، مشارکت و فعال‌سازی مردم نقش مهمی ایفا کند. تهیه و تنظیم نشریات ترویجی در زمینه حفظ و توسعه فضای سبز شهری جهت  آموزش و افزایش سطح آگاهی‌های عمومی نیز یکی از راهکارهای بالابردن مشارکت مردمی در این زمینه می‌باشد.

حضور مردم در مدیریت فضای سبز در سراسر جهان به توسعه پایدار آن انجامیده است. به‌عنوان مثال کشور چین به دلیل جلب مشارکت‌های مردمی در عرصه فضای سبز موفقیت‌های چشم گیری را کسب کرده است. با بهره‌گیری از این تجربیات و با توجه به وضعیت فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی حاکم بر جامعه راهکارهایی عملی برای بهبود، حفظ و توسعه فضای سبز کشور ارائه گردیده است که استفاده از آنها می‌تواند زمینه حضور مردم را در جهت مشارکت به منظور حفظ و توسعه فضای سبز کشور بیش از پیش فراهم سازد.

نورپردازی در باغ‌ها و بوستان‌ها

بسته به موقعیت جغرافیایی و شرایط اقلیمی و فرهنگ مردم در هر دوره از تاریخ، بوستان‌ها و باغ‌ها به سبک‌های گوناگون ساخته شده است. همزمان با احداث باغ‌های خصوصی و عمومی مسأله‌ی روشنایی این گونه اماکن به هنگام تاریکی مطرح بوده است. در ایران که بنا بر اسناد علمی و تاریخی سابقه‌ی پردیس سازی به قرن چهارم میلادی بر می‌گردد، تأمین روشنایی باغ‌های ایرانی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بوده است. به طوری‌که برای روشن کردن بخش‌های مختلف باغ به ویژه اطراف استخر یا حوض مرکزی از انواع چراغ‌های روشنایی دستی،‌ قندیل‌های نوری و فانوس‌ها با طرح و نقوش تزئینی مختلف که معرف ذوق و سلیقه‌ی هنرمند ایرانی بوده، استفاده می‌شد و بر شکوه و زیبایی باغ‌ها در هنگام شب می‌افزود. امروزه، نورپردازی فضاهای شهری، اعم از بوستان‌ها و فضای سبز، خیابان‌ها و میادین در کشورهای پیشرفته به صورت یک ضرورت جهت آرامش روان شهروندان مطرح است. نورپردازی در بوستان‌ها دو کارکرد عمده زیبایی بخشی و تأمین امنیت دارد در حالی‌که نگاهی گذرا به وضعیت کنونی بوستان‌های شهری نشان می‌دهد که این بوستان‌ها، به عنوان یکی از مهمترین فضاهای تفریحی بیشتر فاقد نورپردازی تخصصی‌اند و در نتیجه این فضاها در شب به مکانی برای توسعه آسیب‌های اجتماعی تبدیل می‌شوند و فضایی امن برای گذراندن فراغت نیستند. در باغ‌ها و بوستان‌ها نورپردازی حجم‌های توده‌ای از قبیل بته زار و گیاهان می‌توانند در برقراری ویژگی‌های بصری- عمومی تأثیر بگذارند و دسترسی بهتر به این گونه فضاها و تسلط بر آنها و همچنین بر وضوح پوشش‌های گیاهی می‌تواند مؤثر باشد. باید توجه داشت که گل، چمن، درخت و گیاهان مختلف به رنگ‌های گوناگون خودنمایی می‌کنند و هر کدام از آنها در روشنایی به ویژه جلوه دارند بنابراین باید برای روشن کردن آنها از روش‌های متفاوتی استفاده کرد. بسیاری از گیاهان که در طول روز با نور طبیعی قابل توجه نیستند وقتی در زمینه‌ی تاریک نورپردازی شوند منظره‌ی جالبی ایجاد می‌کنند. درختان به عنوان اعضای اصلی و حاکم بر فضای سبز هستند، لذا می‌توانند به عنوان عناصر نوری عظیم مورد استفاده قرار گیرند و به عنوان سطوحی در جهت ایجاد مفهوم بعد، مطرح شوند.

انتخاب گیاه مناسب برای منظر حیاط

 

گیاهان در منظر حیاط، کارکردهای متنوعی دارند. هنگام منظرسازی حیاط باید به سازگاری‌های منطقه‌ای و نیازهای کاشت گیاهان توجه کرد. انتخاب گیاهان باید به گونه‌ای باشد که ضمن سازگاری با اقلیم محلی بهترین کارکرد را داشته و به کمترین میزان مراقبت نیازمند باشند. درختان بلندترین المان‌ها در بیشتر مناظر هستند آنها چارچوبی برای حیاط بوده و تنه‌ی آنها در حیاط، خطوط عمودی ممتدی ایجاد می‌کند. درختان گلدار و زینتی مثل ارغوان یا توری می‌توانند به عنوان یک عنصر اصلی در طراحی منظر حیاط لحاظ شوند. در واقع این درختان کوچک و گلدار با ایجاد یک نقطه عطف رنگی توجه را به سوی خود جلب می‌کنند. این گیاهان که به طور معمول کوچکتر از دیگر درختان هستند باید در جایی کاشته شوند که بیشترین دید را دارد. بوته‌ها و درختچه‌ها که متنوع‌ترین گیاهان در منظر هستند برای مشخص کردن حاشیه و ایجاد حریم می‌توانند استفاده شوند. رنگ سبز درختچه‌ها پس زمینه مناسبی برای گیاهان گلدار دیگر می‌تواند باشد. در بیشتر حیاط‌ها حواشی بوته‌کاری، دیواره‌ای در امتداد خط طرح یا پس زمینه باغ به وجود می‌آورند که این حاشیه می‌تواند متشکل از چند درختچه همیشه‌سبز و پهن برگ باشد. گیاهان پوششی که گیاهانی با ارتفاع کم هستند در جاهایی باید کاشته شوند که میزان رفت و آمد کمتری دارد و می‌توانند در برخی از جاها، جایگزین مناسبی برای چمن باشند. انواعی از این گیاهان به سرعت رشد کرده و یک سطح را می‌پوشانند. گیاهان بالارونده و پیچ‌ها برای ایجاد حفاظ و پوشاندن حصارها مناسبند و می‌توانند گوشه‌های خشک و بی‌روح و دیوارهای خشن را تعدیل کنند. در بیشتر مواقع بالا رفتن پیچ‌ها از دیوار منزل، جلوه‌ی باشکوهی برای خانه است. استفاده از گل‌ها با شکوفه‌های خوش‌رنگ و خوش‌ترکیب حیاط را زیباتر می‌کند. اگر به دنبال ایجاد اعجاز در حیاط منزل خود هستید، بهتر است گل‌ها را به‌صورت توده‌ای بکارید. چرا که کاشت توده‌های گیاهی تک رنگ در حیاط، تأثیر شگرفی نسبت به یک گروه کوچک‌تر با تنوع رنگی بیشتر دارد.

خدا کند که بیایی

 

ای موعود! ای بر رواق چشم نشسته! ای حجت! ای زیباتر از تمام گل ها! ای امید روشنایی در دل تار شب ظلمانی دروغ، بیداد، شکنجه، فریاد، غم، آتش و انفجار! در گرگ و میش سحرگاه، پایان دروغ را انتظار مى‏کشیم! آن روز که بیایى، جهان براى خوشبختى ما تنگ است، آغاز و فرجام خویش را در تو مى‏جوییم، این گریه را پایانى است اگر، اشک راه خود را بداند و بر هر دامانى نریزد.

پوست را مغز و سال را روز و زیستن را کام و بودن را نام تویى. من کیستم؟ تو کیستى؟ من اینک نه آنم که بودم! تو اما، تو همچنان آنى که بودى:

این مــن نـه منم اگر منی هست تویی

ور در بر مــــن پیرهنـــــی هست تویی

در راه غمت نه تن به من ماند و نه جان

گر زان که مرا جان و تنـی هست تویی

مگذار که بگویم در تن من، امید را به خاک سپردند و سنگى صنوبرى شکل بر سر آن نهادند؛ هیچیم هیچ، بى‏تو اى همه کس، همه چیز، همه جا، همه وقت، همه عمر...

بی تو هیچم هیچ همچون سال بی ایام خویش

بی تو پوچم پوچ همچون پوست بی بادام خویش

ای تو همچون غنچه عطر عصمتم را پاسدار

ای پناهم داده در خلوتگه آرام خویش

ای تو روشن تر ز هر مقیاس با دیدار تو

دیده ام صد کهکشان خورشید را در شام خویش

ای تو در من هر چه هستی ای تو در من هر چه شور

خون تاکستان هستی کرده ام در جام خویش

عطر نرگس های چشمم با نسیم هر نگاه

تا بهار سبز چشمت می برد پیغام خویش

در تو خواهم خفت همچون قطره در دریای ژرف

در تو خواهم جست هم آغاز و هم فرجام خویش

در خزان عمرم و در سینه پروردم بهار

در شگفتم از شکفتن های بی هنگام خویش

دلى داریم به پریشانى دود؛ سرى داریم به حیرانى رود؛ چشمى به گریانى ابر؛ غمى به وفادارى بخت. نه اقبال خوشایندى، نه مرگ ظفرمندى.

رفتن، یعنى غیبت، آمدن، یعنى ظهور. بودن یعنى انتظار. کار یعنى سالنامه عمر را ورق زدن. سیاست، یعنى به لبخند تو خندیدن. حکومت، یعنى زیر پاى تو فرش گستردن. عاشورا، یعنى غم هاى تو. محرم، یعنى دمیدن مهتاب فراق. این است معناى حقیقى کلمات.

دل کویری ام را بسرایم یا نگاه آبی عنایتت را که مواج ترین انتظار دریایی ام در برهوت تنهایی من است؟ دریا! بیا و تنهایی کویری ام را از من بگیر و از دلم، ساحلی بساز که می خواهم تا همیشه، زیرنوازش دست های مواج تو باشم...

من از تبار تشنه غروب هاى انتظار

که سبز مى‏تپد دلم به شوق دیدن بهار

بیا میان ذهن این همیشه‏هاى شب به دوش

نهال روشن سپیده را، تو مهربان، بکار

بیا براى آسمانِ خسته سکوت پوش

نوید بال بالِ آبى پرنده‏اى بیار

بیا بخوان دوباره قصه قشنگ آسمان

به گوش بالِ بسته کبوتران این دیار

تمام لحظه‏هاى ما، غبار غم گرفته‏اند

مگر به یمن چشم تو فرو نشیند این غبار 

... و تو سلام بر تو آن دم که از مشرق انتظار، طلوع می کنی، تا تفسیر خلقت انسانی باشی! سالیانی است باد، بر گلدسته کوه، اذان تو را مویه می کند و موج، در سینه دریا، از بی قراری تو سر بر صخره می کوبد. خاک، گوش به زنگ موسیقی قدم هایت مانده و آتش در هرم عطش تو، شعله می سراید.

ای ترجمه آسمان به زبان خاک!

ای شرح بی نهایت آب و ای شأن نزول آفتاب!

آیا هروله انسان را در عطش عدالت می بینی و آیا سعی عاشقان را در وادی انتظار درمی یابی؟!

صبح بى تو رنگ بعد از ظهر یک آدینه دارد

بى تو حتى مهربانى حالتى از کینه دارد

بى تو مى‏گویند تعطیل است کار عشقبازى

عشق اما کى خبر از شنبه و آدینه دارد

جغد بر ویرانه مى‏خواند به انکار تو اما

خاک این ویرانه‏ها بویى از آن گنجینه دارد

خواستم از رنجش دورى بگویم یادم آمد

عشق با آزار خویشاوندى دیرینه دارد

در هواى عاشقان پر مى‏کشد با بى قرارى

آن کبوتر چاهى زخمى که او در سینه دارد

ناگهان قفل بزرگ تیرگى را مى‏گشاید

آنکه در دستش کلید شهر پر آیینه دارد

ای خلاصه رسالت انسان! ای تفسیر بعثت پیامبران! ای محصول خلوت حرا! ای نتیجه پیوند غدیر! ای مسند مستند فاطمه علیهاالسلام! ای پاسخ سکوت مجتبی علیه السلام! ای امتداد رگ بریده حسین علیه السلام! ای حنجر توفانی سجاد علیه السلام! ای منشور دانش باقرالعلوم علیه السلام! ای پایان نامه مکتب صادق علیه السلام! ای پنجره رهایی امام کاظم علیه السلام! ای نهایت خشنودی رضا علیه السلام! ای تصویر کرامت جوادالائمه علیه السلام! ای تعبیر هدایت امام هادی علیه السلام! ای یگانه میراث امام حسن عسگری!

دریاب این سرگردانی عالم را و به فریاد عدالت متروک، در این غفلت ستان زمین برس! زمین، سراسر، کربلای عطش است و نینوای جنون!

سلام بر تو که آخرین پاسخ خداوند به اولین نیاز خلقتی! سلام بر تو که چشم خدایی در میان آفریده هایش و مگر چشم خدا را حجابی است؟ مگر می توان چیزی را از چشم خدا پنهان کرد؟

آه، با خیالات کودکانه مان، چه زشتی ها را از چشم مردم پنهان کردیم و پنداشتیم که از چشم تو نیز... آه، چه مکان هایی را خلوت و به دور از نگاه غیر یافتیم و به آلودگی گناه رضایت دادیم؛ غافل از آنکه...!

آه! فدای چشم هایت شوم؛ چند قرن است این همه سیاهی و آلودگی و ستم را می بینی و می سوزی؟ آخر تو غیرت اللّه هم هستی. حال می فهمم چرا گفته اند چشمانت سرخ نامه است. وای که دود این همه ستم و بی عدالتی وگناه، با آن چشمان آسمانی ات چه کرد!

«السلام علیک یا عین الله فی خلقه»

ای آخرین بازمانده سلسله نور! بیا که بی نفس گرمت، جرعه جرعه اندوه سر می کشیم و دامن دامن اشک می ریزیم.

بیا ای نامت، یادآور سال ها رنج و انتظار!

بیا ای آخرین یادگار، ای گل همیشه بهار!

اگر تو بیایی، تمام پنجره های بسته، به روی وسعت بی کرانه اشراق باز خواهد شد.

اگر تو بیایی، آینه های غبار آلود، سرشار از سخاوت باران می شوند.

اگر تو بیایی، چهار فصل پاییزی دل هامان، پرشکوفه می شود.

اگر تو بیایی، زمین تمام ثروت های نهفته اش را نثار قدومت می کند.

اگر تو بیایی، هیچ اشک غربتی بر گونه ها نمی چکد و صدای هیچ دادخواهی بی پاسخ نمی ماند.

اگرتو بیایی، هیچ بغضی در گلو نمی شکند و هیچ حنجره ای از غم فراقت مویه سر نمی دهد.

بیا که دیده‌ام از انتظار لبریز است

کویر سینه تفتیده‌ام عطش­خیز است

شکوه رویش سُکرآور بهارانى

که بی‌طراوت رویت، بهار، پاییز است

به باغ عاطفه، عطر نگاه تو جاری است

مشام جان ز شمیم تو عطرآمیز است

همیشه خاطر ما آشیان یاد تو باد

که در هوای تو پرواز، خاطرانگیز است

بخوان که نغمه تو معجز مسیحایی است

نوای گرم تو شورآور و شکربیز است

ز کوچه­سار دیار دلم عبور نکرد

به غیر دوست که این کوچه کوی پرهیز است

بیا و بر دل آلوده‌ام نگاهی کن

که پیش عفو تو کوه گناه ناچیز است

شناخت مختصرى از زندگانى امیرالمومنین(ع)

 

حضرت على(ع) در سیزده رجب سال 30 عام الفیل در کعبه به دنیا آمد مادرش فاطمه بنت اسد و پدرش ابوطالب نام داشت. در بیست و یکم ماه رمضان سال 40 هجرى در شهر کوفه به درجه شهادت رسید. قبر مطهرش در نجف اشرف قرار دارد.

بخش هاى زندگانى على(ع):

با توجه به اینکه امیرمومنان ده سال پیش از بعثت پیامبر(ص) دیده به جهان گشود و در حوادث تاریخ اسلام همواره در کنار پیامبر اسلام(ص) قرار داشت و پس از درگذشت آن حضرت نیز سى سال زندگى نمود، مى‏توان مجموع عمر 63 ساله او را به پنج بخش زیر تقسیم نمود:

1- از ولادت تا بعثت پیامبر اسلام

2- از بعثت تا هجرت پیامبر به مدینه

3- از هجرت تا درگذشت پیامبر اسلام

4- از رحلت پیامبر اسلام تا آغاز خلافت آن حضرت

5- دوران خلافت آن بزرگوار

تاثیر زمان برداشت در عمر انباری

زمان برداشت صحیح محصولات باغی نقش مهمی در عمر انباری و کاهش ضایعات آنها دارد. در طی تکامل فیزیولوژیک میوه‌ها و سبزی‌ها تغییرات قابل توجه فیزیکی و بیوشیمیایی در محصول صورت می‌گیرد. برای مثال می‌توان به‌کاهش سفتی بافت، افزایش فعالیت آنزیم پلی‌گالاکتوروناز، افزایش پکتین محلول، تغییر در اسیدیته قابل تیتر، مواد جامد محلول و شدت تنفس اشاره نمود. چنانچه محصول دیرتر از زمان مناسب برداشت شود نه تنها عمر انباری آن کاهش می یابد بلکه ضایعات آن در طی حمل و نقل و جابه‌جایی افزایش خواهد یافت. این پدیده خصوصاً در محصولات کلیماکتریک بارز است. چنانچه محصول زودتر از موقع برداشت گردد کیفیت مناسبی را نخواهد داشت و در طی رساندن مصنوعی ممکن است به‌نتیجه دلخواه نرسیم. بنابراین در مورد کلیه محصولات باغی تعیین زمان مناسب برداشت یکی از فاکتورهای مهم در کاهش ضایعات به‌حساب می‌آید. زمان مناسب برداشت را می‌توان با آزمایشاتی چون سفتی بافت، نسبت قند به‌اسید، تعداد روز پس از گلدهی کامل و حتی واحدهای گرمایی گرفته شده توسط محصول تعیین نمود. در مورد محصولات مختلف معیارهای خاصی جهت تعیین زمان برداشت مورد استفاده قرار می‌گیرد و برای هر محصول استانداردهایی تعریف شده است. در ایران متاسفانه به‌این عامل مهم کمتر توجه شده است درحالی‌که در حفظ سلامت افراد، امنیت غذایی، کاهش ضایعات پس از برداشت، کاهش ضرر و زیان اقتصادی و... نقش مهمی دارد؛ در کشورهای پیشرفته موضوع زمان برداشت محصولات بسیار مهم بوده و چنانچه محصول زودتر یا دیرتر از موقع برداشت گردد نه تنها اجازه فروش به‌آن داده نمی‌شود، بلکه تولید کننده محصول جریمه خواهد شد. با توجه به‌مطالب فوق لازم است در هر منطقه و برای هر محصول عملیات برداشت با توجه به‌معیارهای صحیح صورت گیرد.

بخشی از کتاب «فاطمه فاطمه است» از معلم شهید علی شریعتی

 

از شخصیت فاطمه سخن گفتن بسیار دشوار است. فاطمه یک «زن» بود، آنچنان که اسلام می خواهد که زن باشد. تصویر سیمای او را پیامبر، خود رسم کرده بود و او را در کوره های سختی و فقر و مبارزه و آموزش های عمیق و شگفت انسانی خویش پرورده و ناب ساخته بود.

وی در همه ابعاد گوناگون «زن بودن» نمونه شده بود.

مظهر یک «دختر»، در برابر پدرش.

مظهر یک «همسر»، در برابر شویش.

مظهر یک «مادر»، در برابر فرزندانش.

مظهر یک «زن مبارز و مسئول»، در برابر زمانش و سرنوشت جامعه اش.

وی خود یک «امام» است، یعنی یک نمونه مثالی، یک تیپ ایدآل برای یک «زن»، یک «اسوه»، یک «شاهد» برای هر زنی که می خواهد «شدن خویش» را خود انتخاب کند.

او با طفولیت شگفتش، با مبارزه مدامش در دو جبهه خارجی و داخلی در خانه پدرش، خانه همسرش، در جامعه اش، در اندیشه و رفتار و زندگیش، «چگونه بودن» را به زن پاسخ می داد.

نمی دانم چه بگویم؟ بسیار گفتم و بسیار ناگفته ماند.

در میان همه جلوه های خیره کننده روح بزرگ فاطمه، آنچه بیش از همه برای من شگفت انگیز است این است که فاطمه همسفر و همگام و هم پرواز روح عظیم علی است.

او در کنار علی تنها یک همسر نبود، که علی پس از او همسرانی دیگر نیز داشت، علی در او به دیده یک دوست، یک آشنای دردها و آرمان های بزرگش می نگریست و انیس خلوت بیکرانه و اسرار آمیزش و همدم تنهائی هایش. این است که علی هم او را به گونه دیگری می نگرد و هم فرزندان او را. پس از فاطمه، علی همسرانی می گیرد و از آنان فرزندانی می یابد. اما از همان آغاز فرزندان خویش را که از فاطمه بودند با فرزندان دیگرش جدا می کند. اینان را «بنی علی» می خواند و آنان را «بنی فاطمه».

شگفتا، در برابر پدر، آن هم علی، نسبت فرزند به مادر.

و پیغمبر نیز دیدیم که او را به گونه دیگری می بیند. از همه دخترانش تنها به او سخت می گیرد، از همه تنها به او تکیه می کند. او را –در خردسالی– مخاطب دعوت بزرگ خویش می گیرد.

نمی دانم از او چه بگویم؟ چگونه بگویم؟

خواستم از «بوسوئه» تقلید کنم، خطیب نامور فرانسه که روزی در مجلسی با حضور لوئی، از «مریم» سخن می گفت.

گفت، هزار و هفتصد سال است که همه سخنوران عالم درباره مریم داد سخن داده اند. هزار و هفتصد سال است که همه فیلسوفان و متفکران ملت ها در شرق و غرب، ارزش های مریم را بیان کرده اند. هزار و هفتصد سال است که شاعران جهان، در ستایش مریم همه ذوق و قدرت خلاقه شان را به کار گرفته اند. هزار و هفتصد سال است که همه هنرمندان، چهره نگاران، پیکره سازان بشر در نشان دادن سیما و حالات مریم هنرمندی های اعجازگر کرده اند. اما مجموعه گفته ها و اندیشه ها و کوشش ها و هنرمندیهای همه در طول این قرن های بسیار، به اندازه این یک کلمه نتوانسته اند عظمت های مریم را باز گویند که :«مریم مادر عیسی است».

و من خواستم با چنین شیوه ای از فاطمه بگویم، باز درماندم، خواستم بگویم، فاطمه دختر خدیجه بزرگ است.

دیدم که فاطمه نیست.

خواستم بگویم که: فاطمه دختر محمد(ص) است.

دیدم که فاطمه نیست.

خواستم بگویم که: فاطمه مادر حسنین است.

دیدم که فاطمه نیست.

خواستم بگویم که: فاطمه مادر زینب است.

باز دیدم که فاطمه نیست.

نه، اینها همه هست و این همه فاطمه نیست.

فاطمه، فاطمه است.

شهادت حضرت فاطمه(س) را به خدمت فرزند عزیزش امام زمان(عج)  

و شیعیان علی(ع) تسلیت عرض می نمایم.

گواوا Guava, Psidium guajava L

 

1- مقدمه:

گواوا یکی از گونه های خانواده ی میرتاسه Myrtaceae است که بومی مناطق گرمسیری آمریکا است. موطن اصلی این گیاه برزیل بوده اما در زمان نامعلومی وارد کلمبیا شده است. جهانگردان اسپانیایی گواوا را به فیلیپین و پرتقال برده اند که از پرتقال هم به هند وارد شده وبه سرعت گسترش یافته است، زیرا بذر فراوان با قوه ی نامیه ی زیاد دارد و در محیط جدید به راحتی مستقر می شود. نام انگلیسی گواوا Guava شاید از نام Guajaba گرفته شده باشد.

گواوا در ارتفاع 1500متری از سطح دریا در سیلان کشت شده است. کشورهای عمده از لحاظ سطح زیر کشت گواوا عبارتند از: کشورهای جنوبی آسیا، هاوائی، ایسلند، کوبا و هند.

گواوا معروف به سیب گرمسیری است و یکی از شناخته شده ترین میوه های هند می باشد. گواوا چهارمین محصول باغبانی هند بعد از انبه، موز، و مرکبات است که هم اکنون در تمام نقاط گرمسیری به صورت گسترده پراکنده شده و اخیراً به عنوان یک میوه ی نیمـه گرمسیری در مناطقـی از فلسطین کشت شده است. براساس اسناد و مدارک این درخت در اوایل قرن 17میلادی در هند کشت شده و هم اکنون به صورت یک محصول کاملاً تجاری در آمده است.

2- گیاه شناسی گواوا:

نام علمی این گیاه Psidium guajava از خانواده ی Myrtaceae می باشد. جنس Psidium دارای 150 گونه است، ولی اغلـب وحشـی و دارای میوه ی قابل استفاده نمی باشنـد، فقط تعداد کمی از آنها اصلاح شده و دارای محصول مرغوب هستند. پاره ای از انواع به عنوان پایـه برای پیوند کردن انواع مرغوب و یا در اصلاح میوه ی گواوا به وسیله ی دو رگ گیری مورد استفاده قرار می گیرند. این گونه ها عبارتند از:

Psidium guineensis

P.polycarpum

P.coriaceum

P.araca

نوع اخیر به سرمای 5- درجه مقاوم است، و از این رو در نقاط نیمه گرمسیری نیز کاشته می شود. میوه ازنظر گیاهشناسی یک سته چند بذری است که اندازه ی قطر آن از cm10-2.5 متغییر و به اشکال، کروی، بیضوی، مستطیلی، و یا گلابی مانند می باشد. رنگ پوست میوه زمانی که رسیده باشد، زرد اما رنگ گوشت میوه ممکن است صورتـی، کرم، سفیـد یا زرد بوده و بافت میوه صاف یا موجدار باشد. میوه گوشتی و ضخامت آن متفاوت است. بذور در درون گوشت پراکنده اند(مشخصه ای که بر روی عطر و طعم میوه اثر می گذارد، میزان بذر می باشد). در بین ارقام، میوه های با اسید کم، میوه های شیرین و خوشمزه، میوه های بی مزه و بدون طعم، میوه های با میزان قند و اسیدیته ی کم و یا اسیدیته ی زیاد وجود دارد.

3- ارقام گواوا:

گواوا دارای ارقام زیادی است، که اغلب وحشـی بوده و فقط چند رقم انتخاب و اصلاح شده اند. این ارقام دارای پوست نازک، هسته ی کم و گوشت زیاد می باشند. ذیلاً ارقام مهم گواوا درج گردیده است:

Beaumont	Selected from a seedling population derived from fruits found in Halemanu, Oahu, Hawaii. Medium to large, roundish fruits weighing up to 8 ounces. Flesh pink, mildly acid, seedy. Excellent for processing. Somewhat susceptible to fruit rots. Tree vigorous, wide spreading, very productive.
Detwiler	Originated in Riverside, Calif. in the early 1900's. Selected by H. J. Webber. Medium to large, roundish fruit, about 3 inches in diameter. Skin greenish-yellow, moderately thick. Flesh yellowish to salmon, medium firm, relatively sweet, of pleasant flavor. Quality very good. Tree is a very heavy bearer.
Hong Kong Pink	Selected at Poamoho Experimental Farm, Oahu, Hawaii from seed obtained from a clone grown in Hong Kong. Medium to large, roundish fruit fruit weighing 6 - 8 ounces. Flesh is pinkish-red, very thick, smooth-textured. Flavor subacid to sweet, very pleasant, few seeds. Tree spreading, high yielding.
Mexican Cream	Originated in Mexico. Small to medium-small, roundish fruits. Skin light yellow, slightly blushed with red. Flesh creamy white, thick, very sweet, fine-textured, excellent for dessert. Seed cavity small with relatively soft seeds. Tree upright.
Red Indian	Originated in Dade County, Fla. by Fred Lenz. Introduced in 1946. Medium-large, roundish fruit, of strong odor. Skin yellow, often with pink blush. Flesh medium thick, red, sweet, quality good. Ascorbic acid content averages 195 mg per 100 g fresh fruit, total sugars 7 - 10%. Seeds numerous but small. Good for eating out of hand.
Ruby X	Hybrid of the Florida cultivars Ruby and Supreme. Small, roundish fruit. Skin greenish-yellow. Flesh dark pinkish-orange. Flavor delicious, sweet, seed cavity 33% of pulp. Tree bushy, low growing, with vigorous branches drooping outward.
Sweet White Indonesian	Large, round fruit, 4 inches or more. Thin, pale yellow skin. Thick white, melting flesh of a sweet, delicious flavor. Edible seeds in cavity surrounded by juicy pulp. Vigorous, fast growing tree, bears several times a year.
White Indian	Originated in Florida. Small to medium-sized, roundish fruit, 2-1/2 to 3 inches in diameter. Flesh thick, white, moderately seedy. Excellent, sprightly flavor. Tree somewhat of a shy bearer.
White Seedless	An improved selection from Florida with seedless, white flesh of good quality.

4- ارزش غذایی گواوا:

گواوا منبع غنی از ویتامین C و پکتین است. میوه دارای 82.5% آب، 2.45% اسید، 4.45%  قندهای احیا شده، 5.32% قندهای غیر احیا، 2.73% مواد جامد محلول، 48% خاکستر، و290میلی گرم ویتامین C در صد گرم میوه ی تازه است، که بسته به رقم، سن گیاه و فصل برداشت میزان این مواد متغییر خواهد بود. با توجه به مقدار فراوان ویتامین C در گواوا کاشت آن در مناطقـی که کشت درختان مرکبات ممکن نیست و یا نتیجه ی رضایت بخشی نمی دهد، رواج دارد.

میوه ی گواوا در حالتی که رسیده باشد، بسیار خوشمزه و خوش طعم است. طعم میوه ترش و شیرین(ملس) و عطـر مطبوعـی دارد. از پوسـت میوه ی گواوا جهـت تهیه ی سالاد و دسر استفاده می نمایند. مصرف میوه در مراکز تولیـد به صورت تازه خوری بوده، ولی در تهیـه ی ژلـه، مارمالاد، کنسـرو، و پاره ای از مشروبات غیرالکلی هم کاربرد دارد. از گواوا همچنین می توان کره ی گیاهی و شربت تهیه کرد. در بعضی از کشورها از برگ گواوا برای درمان اسهال و در صنایع رنگ و تانن سازی استفاده می شود. گواوا در زیادکردن میزان ویتامین C ژله و مارمالاد و فرآورده های دیگر میوه ها هم مورد استفاده دارد. ارزش اقتصادی این میوه در تهیه ی مواد اولیه ی ژله، مارمالاد، پوره ی گواوا، و... است.

5- آب و هوا، خاک، و اقلیم مناسب برای گواوا:

گواوا بهترین رشد را در نواحی گرم با رطوبت فراوان از سواحل دریا تا ارتفاع حدود1500 متری دارد. اپتیمم درجه ی حرارت بین 28-23 درجه ی سانتیگراد گزارش شده است و درجه ی حرارت کمتر از 23 و بیشتر از 27 در زمان گلدهی باعث کاهش تشکیل میوه می شود. در مناطق هاوائی که درجه ی حرارت بین 15.5-23درجه ی سانتیگراد است گواوا رشد خوبی دارد و محصول زیادی تولید می کند.

گیاهان جوان در صورت قرار گرفتن در معرض درجه ی حرارت کمتر از 2 و ادامه ی آن، از بین می روند. در مناطقی که دمای شب های زمستان برای چند ساعت به 7-5 درجه ی سانتیگراد می رسد، مثل مناطق "اوکیناوا"، رشد متوقف شده و برگ ها به رنگ ارغوانی در می آیند. درختان بالغ گواوا در پاره ای از ارقام سرمای نزدیک به دمای یخبندان و گاهی تا 5- درجه را تحمل می کنند، که می توان آنها را در مناطق نیمه گرمسیری کشت کرد.

درختان گواوا در گستره ی وسیعی از خاک های رسوبی تا خاک های لاتریت رشد می کنند. این گیاهان همچنین می توانند در خاک های کم عمق غیرحاصلخیز رشد کنند، منتها میزان عملکرد آنها کاهش زیادی نشان می دهد. گواوا نسبت به سطح آب زیرزمینـی حساس است و می تواند در خاک های سنگین با زهکش مناسب رشد و نمو نماید. بهترین خاک برای درخت، خاک عمیق، نرم، با زهکش مناسب است. بنابراین در خاکی با زهکش خوب و میزان مواد آلی بالا که دارای PH=5-7 باشد، محصول خوبی تولید می نماید. کاشـت درخت در خاک هایی با اسیدیته ی کمتر از 5  و یا بیش از 7  باعث بروز علایم کمبود روی و آهـن می شود. گواوا در خاک های سبک با اسیدیتـه ی بیشتر از 4.5 و خاک های اسیدی با اسیدیته ی بیش از 8.2 نیز رشد خوبی دارد. درخت نسبت به شوری نسبتاً مقاوم است. در پایان این مبحث باید متذکر شویم که نوع خاک در پرورش این درخت چندان مهم نیست بلکه وجود رطوبت دائم در اطراف ریشه، تنها شرط موفقیت می باشد. بنابراین در مناطقی که آب کافی برای آبیاری در دسترس نیست، نوع خاک دخالت زیادی در پرورش درخت ندارد.

6- ازدیاد درخت گواوا:

1-6) ازدیاد با بذر: در این روش بذر را در خزانه ای که زهکشی خوبی دارد، و یا در گلدان های پلاستیکی کشت می کنند. معمولاً بیش از90% بذرهای تازه پس از20-15روز سبز خواهند شد. بذور رشد کرده در گلدان را می توان پس از 8-6 هفته به زمین اصلی منتقل کرد. قبل از کاشت اگر بذرها را در آب سرد خیس کنیم برای جوانه زنی مفید خواهد بود.

2-6) ازدیاد با قلمه: اگرچه گواوا به ریشه دهـی مقاوم است، اما می توان آن را در شرایط "میست" Mist  ریشه دار کرد. تیمار قلمه های چوب نرم با IBA در محیط شـن و در شرایط گلخانـه ای با میست،90%-75%  قلمه ها را ریشه دار می کند. قلمه های نیمه چوبی سخت زمانی که با هورمونهای IAA و NAA به غلظت ppm2000 تیمار شوند، بهتر از قلمه های چوبی سخت ریشه دار می شوند.

3-6) ازدیاد با خوابانیدن هوایـی: این روش یکی ازمهمترین روش های ازدیاد گواوا است.  شاخه هایی که در این روش انتخاب می شونـد، باید در حدود cm1 قطـر داشتـه، و ترجیحاً یک سالـه بوده و از شاخه های سال جاری نباشنـد. بعـد از انتخاب، پوسـت را به طول cm3 شکاف داده، سپس با خـزه می پوشانند، به آن آب زده وبا یک نوار پلاستیکی محل را می بندند. پس از سپری شدن 40-30 روز ساقه ریشه دار می شود.

4-6) پیوند: پیوند مجاورتی یکی دیگر از مهمترین روش های ازدیاد گواوا است. در این روش تا 95% موفقیت حاصل می شود، اما به مراتب پر زحمت تر از قلمه زدن و یا خوابانیدن است. Nelson(1945) با انجام مطالعاتـی گزارش داد که پیونـد مجاورتـی زیر پوستـی Veneer هم روش موفقی است و پیشنهاد کرد که پیوندک ها از بین شاخه های انتهایی که ساقه ی سبز دارند و چهارگوش بوده و حاوی جوانه های در حال رشد هستند، انتخاب گردد.

7- عملیات داشت:

از لحاظ تلقیح، گواوا نیاز به گرده افشانـی دارد، میزان دگرگشنـی آن زیاد، و توسط زنبـور عسل گل هایش ملاقات می گردد.

1-7) آبیاری: این درخت در نواحی با دوره ی طولانی خشکی رشد می کند. در طـی فصل رشد و نمو میوه به رطوبت اپتیمم نیازمند است. در نواحی تروپیکال خشک میزان گلدهـی تحت تاثیـر میزان آب قرار می گیرد و حداکثـر گلدهـی با شروع فصل بارندگـی آ‎‎‎غاز می شود. آبیاری قطره ای با دور یک روز در میان که به طـور متوسط 50-25 میلـی لیتـر آب مصرف می کند، باعث افزایش عملکـرد شده، محصول زیادی تولید می کند.

2-7) کوددهی: در بیشتر نقاطی که کشت گواوا مرسوم است، مصرفgr 225-110 کود کامل سه یا چهار مرتبه در سال برای دو سال اول ضروری بوده، و زمانی که گیاهان شروع به تولید محصول کردند، کوددهی به بعد از برداشت محصول موکول می گردد.

محلول پاشی برگی با اوره و فسفات های محلول قبل از مرحله ی گلدهی باعـث افزایش تولیـد درحدود 45% می شود، همچنین میزان کل مواد جامد محلول ماننـد: شکر، و اسید اسکوربیک در میوه افزایش می یابد.

8- آفات وبیماریهای گواوا:

آفات: مگس میوه، شپشک نرم تن، شپشک سپردار.

بیماریها: پژمردگی ها، شانکر ساقه، لکه برگی سوکوسپورایی.

9- انواع گواوا:

1- گواوای معمولی یا گواوای لیمویـی Psidium guajava دارای چندین رقم است و ازدیاد رویشی آن مشکل می باشد.

2- گواوای توت فرنگـی P.catteianum که دارای هیـچ رقم شناختـه شده ای نبوده و اکثر گیاهان خزانه ای آن، توسط بذر تکثیر می شوند. این گونه از طریق بذر تقریباً شبیه به پایـه ی مادری می شود و میوه های درشتی تولید می نماید. ازدیاد این نوع هم با روشهای رویشی مشکل است.

منبع: ترجمه و ویرایش از سایت ‎www.hort.purdue.edu/newcrop/morton/guava.html توسط بهزادناقل

جایگاه تغذیه ای سیلیسیم در گیاهان

سیلیسیم دومین عنصر فراوان(28درصد) پوسته زمین است. این عنصر جزء عناصر مفید برای گیاهان است. مکانیسم جذب این عنصر بسته به نوع گیاه متفاوت است، مثلاً در گندم به صورت غیر فعال و در برنج به صورت فعال جذب می شود. میزان نیاز گیاهان مختلف به سیلیسیم متفاوت است، در برنج حدود 108 درصد ازت جذب می شود. گیاه برنجی که 5 تن در هکتار دانه تولید می کند، حدود 470-230 کیلوگرم سیلیسیم عنصری را از یک هکتار زمین برحسب نوع خاک و رقم جذب می کند.

به دلالیل زیر تا به حال نقش آن مورد توجه جدی قرار نگرفته است:

فرضیه رایج مبنی بر اینکه سیلیسیم جزء عناصر ضروری مورد نیاز گیاهان نمی باشد.

تولید حداکثر(نیل به پتانسیل تولید در محصولات زراعی) مطرح نبوده.

مهمتر از همه اینکه سیلیسیم 28 درصد ترکیب پوسته زمین را تشکیل می دهد و کمبود پیش نمی آید.

اشکال مختلف سیلیسیم در خاک:

سیلیسیم در خاک به 3 صورت وجود دارد:

الف) سیلیسیم موجود در فاز جامد شامل سیلیسیمی است که در ساختمان کانی های رسی و سیلیکات های آمورف یافت می شود.

ب) سیلیسیم جذب سطحی شده.

ج) سیلیسیم موجود در محلول خاک می باشد.

این سیلیسیم به صورت اسید مونو سیلیسیک است. سیلیسیم جذب سطحی شده فوری ترین منبع تامین سیلیسیم محلول است. سیلیکات های بی شکل مهمترین منبع اولیه تامین سیلیسیم مورد نیاز می باشد. هر چند که سیلیسیم محلول از انحلال و فروپاشی سیلیکات های بی شکل و سیلیسیم موجود در کانی های رسی حاصل می شود، جذب سطحی سیلیکات از طریق تبادل لیگاندی یا نفوذ آنیونی صورت می گیرد.

رقابت آنیونهای معمول در خاک های زراعی در جذب روی سطوح به صورت زیر است:

Sio4 > PO4 > SO4 > NO3 ~ Cl

از این رابطه چنین می توان نتیجه گرفت که آنیون فسفات در حضور سیلیکات جذب نخواهد شد و سیلیکات در آزاد سازی عنصر فسفر نقش مهمی دارد.

سیلیسیم قابل استفاده گیاهان:

منظور از سیلیسیم قابل استفاده، سیلیسیم استخراج شده توسط استات سدیم با  Ph=4است. با استفاده از استات سدیم به عنوان عصاره گیر، سطح بحرانی سیلیسیم، در خاک های اسیدی ژاپن و کره جنوبی بیش از 130 و در تایوان بیش از 90میلی گرم SiO₂ در هر کیلوگرم خاک پیشنهاد شده است. البته در خاک های آهکی سیلیسیم خیلی بیشتر از مقادیر فوق است و افزودن کودهای سیلیسیمی به خاک باز هم عکس العمل گیاهان را در پی دارد. شاید به این دلیل باشد که بافر استات سدیم موجب انحلال کربنات کلسیم و آزاد شدن سیلیسیمی می شود که تحت شرایط مزرعه قابل استفاده گیاهان نمی باشد.

درخاک های آهکی عوامل موثر بر سیلیسیم قابل استفاده گیاهان عبارتند از:

درصد رس، درصد کربنات کلسیم، PH، با افزایش هرکدام از این عوامل، سیلیسیم قابل استفاده گیاه در خاک افزایش می یابد.

سیلیسیم در گیاهان:

گیاهان عالی از نظر ظرفیت آنها در جذب سیلیسیم ویژگی های گوناگون دارند. بر پایه میزان اکسید سیلیسیم موجود در آنها(که بر پایه درصد وزن خشک ساقه ارائه می شود)، می توان سه گروه عمده غلات مناطق مرطوب مانند برنج 10 تا 15 درصد و غلات مناطق خشک مانند نیشکر و گندم 1 تا 3درصد و بیشتر دو لپه ای ها، به ویژه لگوم ها کمتر از 0.5 درصد تقسیم کرد.

در بررسی 175 گونه گیاه که در یک نوع خاک رشد کرده بودند، در گروه گیاهان از هم تشخیص دادند، گروه اول گیاهان انباشته کننده سیلیسیم که میزان جذب سیلیسیم در آنها به میزانی بیشتر از جذب آب بوده و گروه دوم گیاهان غیر انباشته کننده که میزان جذب سیلیسیم در این گیاهان همانند یا کمتر از جذب آب بوده.

جابجایی سیلیسیم در گیاهان:

این جابجایی در درون آوندهای چوبی صورت می گیرد. بنابراین توزیع آن در شاخه و برگ ها و اندام های هوایی، به وسیله میزان تعرق در اندام ها تعیین می شود. بخش عمده سیلیسیم در درون آپوپلاست برجا می ماند و پس از تبخیر از بخش های انتهایی جریان تعرق به طور عمده در بخش بیرونی دیوارهای سلول های بشره، در دو سطح برگ ها به صورت سیلیکات بی شکل و یا به شکل اصطلاح اوپال فیتولیت ها ته نشست می کند. میزان جذب سیلیسیم توسط گیاه به فاکتورهای خاکی و گیاهی بستگی دارد که از فاکتورهای گیاهی، متابولیزم گیاه و تعرق تاثیرگذار هستند.

نقش سیلیسیم در گیاه:

الف) کاهش سمیت آلومینیوم: یک عنصر بسیار سمی برای انواع مختلف گیاهان است و یک عامل مهم محدود کننده رشد در خاک های اسیدی است.در آزمایشی که توسط بایلز و همکاران(1994) بر روی سویا انجام گرفت، مشاهده شدکه رشد ریشه سویا در محیط اسیدی به طور چشمگیر کاهش یافت اما با افزودن سیلیسیم به خاک سمیت آلومینیوم کاهش یافت و این موضوع به این دلیل است که سیلیسیم با آلومینیوم در محلول های  رقیق تشکیل ترکیب هیدروکسی آلومینوسیلیکات خنثی می دهدکه قابل جذب گیاه نمی باشد.

ب) کاهش سمیت آهن و منگنز:

عنصر سیلیسیم بسته به نوع گیاه به چندطریق سمیت آهن و منگنز را کاهش می دهد. در گیاهانی مثل برنج، سیلیسیم با افزایش حجم و استحکام فضای سرشار از هوا، در ریشه ها و ساقه ها و در نتیجه با افزایش جابجایی اکسیژن از شاخه ها به ریشه های غرقاب ، قدرت اکسیدکنندگی ریشه ها را افزایش می دهد و در نتیجه موجب واکنش زیر می شود:

Mn2+ à Mn4+, Fe2+ à Fe3

چون این عناصر با عدد اکسیداسیون بالاتر حلالیت کمتری دارند، لذا سبب کاهش سمیت این عناصر می گردند. بدیهی است که در خاک های شالیزاری شمال که میزان آهن و منگنز قابل استفاده بسیار بالا است، با مصرف سیلیسیم از مسمومیت این عناصر کاسته می شود. در گیاهانی مثل لوبیا و جو که تحمل بافت های آن به میزان زیاد منگنز اندک است، سیلیسیم باعث تغییر در توزیع منگنز در درون بافت برگ می شود. با نبود سیلیسیم ، توزیع منگنز غیر یکنواخت شده و به صورت موضعی و یا لکه مانند در سطح برگ انباشته شده و در نهایت مسمومیت را سبب می گردد.

ج) متحرک کردن فسفات خاک:

رقابت آنیونهای معمول در خاک های زراعی در جذب روی سطوح به صورت زیر است:

SiO4 > PO4 > SO4 > NO3 ~ Cl

به خاطر اینکه سیلیسیم با قدرت بیشتری نسبت به فسفات جذب سطحی می شود، لذا سبب آزاد سازی فسفات می شود و بدین ترتیب تحرک و قابلیت استفاده آن برای گیاهان افزایش می یابد.

تاثیر بر فتوسنتز:

سیلیسیم کافی میزان جذب نور توسط گیاه را افزایش می دهد. در صورت کشت متراکم گیاهان، مستقیم بودن برگ ها عامل مهمی است که بر جذب نور اثر دارد و نیز سیلیسیم از سایه اندازی گیاهان بر روی همدیگر جلوگیری نموده و بدین ترتیب باعث افزایش تولیدات فتوسنتزی می شود.

افزایش مقاومت گیاه به آفات، بیماری ها و ورس(خوابیدگی):

سیلیسیم در دیواره سلول های آوند چوبی ته نشین شده و از فرو ریختن آوندها در شرایط تعرق زیاد جلوگیری می کند. همچنین با استحکام ساقه، موجب کاهش ورس در گیاهان می شود. علاوه بر آن دیواره سلول های بشره به وسیله لایه ای محکم از سیلیسیم آغشته می شوند و در برابر آلودگی های قارچی، مانع فیزیکی موثری می باشد. سیلیسیم باعث افزایش مقاومت برنج نسبت به بیماری های قارچی نظیر سوختگی برگ یا سنبله، لکه قهوه ای و همچنین افزایش مقاومت به آفاتی نظیر کرم ساقه خوار و زنجرک می شود.