بخشی از کتاب «فاطمه فاطمه است» از معلم شهید علی شریعتی

 

از شخصیت فاطمه سخن گفتن بسیار دشوار است. فاطمه یک «زن» بود، آنچنان که اسلام می خواهد که زن باشد. تصویر سیمای او را پیامبر، خود رسم کرده بود و او را در کوره های سختی و فقر و مبارزه و آموزش های عمیق و شگفت انسانی خویش پرورده و ناب ساخته بود.

وی در همه ابعاد گوناگون «زن بودن» نمونه شده بود.

مظهر یک «دختر»، در برابر پدرش.

مظهر یک «همسر»، در برابر شویش.

مظهر یک «مادر»، در برابر فرزندانش.

مظهر یک «زن مبارز و مسئول»، در برابر زمانش و سرنوشت جامعه اش.

وی خود یک «امام» است، یعنی یک نمونه مثالی، یک تیپ ایدآل برای یک «زن»، یک «اسوه»، یک «شاهد» برای هر زنی که می خواهد «شدن خویش» را خود انتخاب کند.

او با طفولیت شگفتش، با مبارزه مدامش در دو جبهه خارجی و داخلی در خانه پدرش، خانه همسرش، در جامعه اش، در اندیشه و رفتار و زندگیش، «چگونه بودن» را به زن پاسخ می داد.

نمی دانم چه بگویم؟ بسیار گفتم و بسیار ناگفته ماند.

در میان همه جلوه های خیره کننده روح بزرگ فاطمه، آنچه بیش از همه برای من شگفت انگیز است این است که فاطمه همسفر و همگام و هم پرواز روح عظیم علی است.

او در کنار علی تنها یک همسر نبود، که علی پس از او همسرانی دیگر نیز داشت، علی در او به دیده یک دوست، یک آشنای دردها و آرمان های بزرگش می نگریست و انیس خلوت بیکرانه و اسرار آمیزش و همدم تنهائی هایش. این است که علی هم او را به گونه دیگری می نگرد و هم فرزندان او را. پس از فاطمه، علی همسرانی می گیرد و از آنان فرزندانی می یابد. اما از همان آغاز فرزندان خویش را که از فاطمه بودند با فرزندان دیگرش جدا می کند. اینان را «بنی علی» می خواند و آنان را «بنی فاطمه».

شگفتا، در برابر پدر، آن هم علی، نسبت فرزند به مادر.

و پیغمبر نیز دیدیم که او را به گونه دیگری می بیند. از همه دخترانش تنها به او سخت می گیرد، از همه تنها به او تکیه می کند. او را –در خردسالی– مخاطب دعوت بزرگ خویش می گیرد.

نمی دانم از او چه بگویم؟ چگونه بگویم؟

خواستم از «بوسوئه» تقلید کنم، خطیب نامور فرانسه که روزی در مجلسی با حضور لوئی، از «مریم» سخن می گفت.

گفت، هزار و هفتصد سال است که همه سخنوران عالم درباره مریم داد سخن داده اند. هزار و هفتصد سال است که همه فیلسوفان و متفکران ملت ها در شرق و غرب، ارزش های مریم را بیان کرده اند. هزار و هفتصد سال است که شاعران جهان، در ستایش مریم همه ذوق و قدرت خلاقه شان را به کار گرفته اند. هزار و هفتصد سال است که همه هنرمندان، چهره نگاران، پیکره سازان بشر در نشان دادن سیما و حالات مریم هنرمندی های اعجازگر کرده اند. اما مجموعه گفته ها و اندیشه ها و کوشش ها و هنرمندیهای همه در طول این قرن های بسیار، به اندازه این یک کلمه نتوانسته اند عظمت های مریم را باز گویند که :«مریم مادر عیسی است».

و من خواستم با چنین شیوه ای از فاطمه بگویم، باز درماندم، خواستم بگویم، فاطمه دختر خدیجه بزرگ است.

دیدم که فاطمه نیست.

خواستم بگویم که: فاطمه دختر محمد(ص) است.

دیدم که فاطمه نیست.

خواستم بگویم که: فاطمه مادر حسنین است.

دیدم که فاطمه نیست.

خواستم بگویم که: فاطمه مادر زینب است.

باز دیدم که فاطمه نیست.

نه، اینها همه هست و این همه فاطمه نیست.

فاطمه، فاطمه است.

شهادت حضرت فاطمه(س) را به خدمت فرزند عزیزش امام زمان(عج)  

و شیعیان علی(ع) تسلیت عرض می نمایم.

گواوا Guava, Psidium guajava L

 

1- مقدمه:

گواوا یکی از گونه های خانواده ی میرتاسه Myrtaceae است که بومی مناطق گرمسیری آمریکا است. موطن اصلی این گیاه برزیل بوده اما در زمان نامعلومی وارد کلمبیا شده است. جهانگردان اسپانیایی گواوا را به فیلیپین و پرتقال برده اند که از پرتقال هم به هند وارد شده وبه سرعت گسترش یافته است، زیرا بذر فراوان با قوه ی نامیه ی زیاد دارد و در محیط جدید به راحتی مستقر می شود. نام انگلیسی گواوا Guava شاید از نام Guajaba گرفته شده باشد.

گواوا در ارتفاع 1500متری از سطح دریا در سیلان کشت شده است. کشورهای عمده از لحاظ سطح زیر کشت گواوا عبارتند از: کشورهای جنوبی آسیا، هاوائی، ایسلند، کوبا و هند.

گواوا معروف به سیب گرمسیری است و یکی از شناخته شده ترین میوه های هند می باشد. گواوا چهارمین محصول باغبانی هند بعد از انبه، موز، و مرکبات است که هم اکنون در تمام نقاط گرمسیری به صورت گسترده پراکنده شده و اخیراً به عنوان یک میوه ی نیمـه گرمسیری در مناطقـی از فلسطین کشت شده است. براساس اسناد و مدارک این درخت در اوایل قرن 17میلادی در هند کشت شده و هم اکنون به صورت یک محصول کاملاً تجاری در آمده است.

2- گیاه شناسی گواوا:

نام علمی این گیاه Psidium guajava از خانواده ی Myrtaceae می باشد. جنس Psidium دارای 150 گونه است، ولی اغلـب وحشـی و دارای میوه ی قابل استفاده نمی باشنـد، فقط تعداد کمی از آنها اصلاح شده و دارای محصول مرغوب هستند. پاره ای از انواع به عنوان پایـه برای پیوند کردن انواع مرغوب و یا در اصلاح میوه ی گواوا به وسیله ی دو رگ گیری مورد استفاده قرار می گیرند. این گونه ها عبارتند از:

Psidium guineensis

P.polycarpum

P.coriaceum

P.araca

نوع اخیر به سرمای 5- درجه مقاوم است، و از این رو در نقاط نیمه گرمسیری نیز کاشته می شود. میوه ازنظر گیاهشناسی یک سته چند بذری است که اندازه ی قطر آن از cm10-2.5 متغییر و به اشکال، کروی، بیضوی، مستطیلی، و یا گلابی مانند می باشد. رنگ پوست میوه زمانی که رسیده باشد، زرد اما رنگ گوشت میوه ممکن است صورتـی، کرم، سفیـد یا زرد بوده و بافت میوه صاف یا موجدار باشد. میوه گوشتی و ضخامت آن متفاوت است. بذور در درون گوشت پراکنده اند(مشخصه ای که بر روی عطر و طعم میوه اثر می گذارد، میزان بذر می باشد). در بین ارقام، میوه های با اسید کم، میوه های شیرین و خوشمزه، میوه های بی مزه و بدون طعم، میوه های با میزان قند و اسیدیته ی کم و یا اسیدیته ی زیاد وجود دارد.

3- ارقام گواوا:

گواوا دارای ارقام زیادی است، که اغلب وحشـی بوده و فقط چند رقم انتخاب و اصلاح شده اند. این ارقام دارای پوست نازک، هسته ی کم و گوشت زیاد می باشند. ذیلاً ارقام مهم گواوا درج گردیده است:

Beaumont	Selected from a seedling population derived from fruits found in Halemanu, Oahu, Hawaii. Medium to large, roundish fruits weighing up to 8 ounces. Flesh pink, mildly acid, seedy. Excellent for processing. Somewhat susceptible to fruit rots. Tree vigorous, wide spreading, very productive.
Detwiler	Originated in Riverside, Calif. in the early 1900's. Selected by H. J. Webber. Medium to large, roundish fruit, about 3 inches in diameter. Skin greenish-yellow, moderately thick. Flesh yellowish to salmon, medium firm, relatively sweet, of pleasant flavor. Quality very good. Tree is a very heavy bearer.
Hong Kong Pink	Selected at Poamoho Experimental Farm, Oahu, Hawaii from seed obtained from a clone grown in Hong Kong. Medium to large, roundish fruit fruit weighing 6 - 8 ounces. Flesh is pinkish-red, very thick, smooth-textured. Flavor subacid to sweet, very pleasant, few seeds. Tree spreading, high yielding.
Mexican Cream	Originated in Mexico. Small to medium-small, roundish fruits. Skin light yellow, slightly blushed with red. Flesh creamy white, thick, very sweet, fine-textured, excellent for dessert. Seed cavity small with relatively soft seeds. Tree upright.
Red Indian	Originated in Dade County, Fla. by Fred Lenz. Introduced in 1946. Medium-large, roundish fruit, of strong odor. Skin yellow, often with pink blush. Flesh medium thick, red, sweet, quality good. Ascorbic acid content averages 195 mg per 100 g fresh fruit, total sugars 7 - 10%. Seeds numerous but small. Good for eating out of hand.
Ruby X	Hybrid of the Florida cultivars Ruby and Supreme. Small, roundish fruit. Skin greenish-yellow. Flesh dark pinkish-orange. Flavor delicious, sweet, seed cavity 33% of pulp. Tree bushy, low growing, with vigorous branches drooping outward.
Sweet White Indonesian	Large, round fruit, 4 inches or more. Thin, pale yellow skin. Thick white, melting flesh of a sweet, delicious flavor. Edible seeds in cavity surrounded by juicy pulp. Vigorous, fast growing tree, bears several times a year.
White Indian	Originated in Florida. Small to medium-sized, roundish fruit, 2-1/2 to 3 inches in diameter. Flesh thick, white, moderately seedy. Excellent, sprightly flavor. Tree somewhat of a shy bearer.
White Seedless	An improved selection from Florida with seedless, white flesh of good quality.

4- ارزش غذایی گواوا:

گواوا منبع غنی از ویتامین C و پکتین است. میوه دارای 82.5% آب، 2.45% اسید، 4.45%  قندهای احیا شده، 5.32% قندهای غیر احیا، 2.73% مواد جامد محلول، 48% خاکستر، و290میلی گرم ویتامین C در صد گرم میوه ی تازه است، که بسته به رقم، سن گیاه و فصل برداشت میزان این مواد متغییر خواهد بود. با توجه به مقدار فراوان ویتامین C در گواوا کاشت آن در مناطقـی که کشت درختان مرکبات ممکن نیست و یا نتیجه ی رضایت بخشی نمی دهد، رواج دارد.

میوه ی گواوا در حالتی که رسیده باشد، بسیار خوشمزه و خوش طعم است. طعم میوه ترش و شیرین(ملس) و عطـر مطبوعـی دارد. از پوسـت میوه ی گواوا جهـت تهیه ی سالاد و دسر استفاده می نمایند. مصرف میوه در مراکز تولیـد به صورت تازه خوری بوده، ولی در تهیـه ی ژلـه، مارمالاد، کنسـرو، و پاره ای از مشروبات غیرالکلی هم کاربرد دارد. از گواوا همچنین می توان کره ی گیاهی و شربت تهیه کرد. در بعضی از کشورها از برگ گواوا برای درمان اسهال و در صنایع رنگ و تانن سازی استفاده می شود. گواوا در زیادکردن میزان ویتامین C ژله و مارمالاد و فرآورده های دیگر میوه ها هم مورد استفاده دارد. ارزش اقتصادی این میوه در تهیه ی مواد اولیه ی ژله، مارمالاد، پوره ی گواوا، و... است.

5- آب و هوا، خاک، و اقلیم مناسب برای گواوا:

گواوا بهترین رشد را در نواحی گرم با رطوبت فراوان از سواحل دریا تا ارتفاع حدود1500 متری دارد. اپتیمم درجه ی حرارت بین 28-23 درجه ی سانتیگراد گزارش شده است و درجه ی حرارت کمتر از 23 و بیشتر از 27 در زمان گلدهی باعث کاهش تشکیل میوه می شود. در مناطق هاوائی که درجه ی حرارت بین 15.5-23درجه ی سانتیگراد است گواوا رشد خوبی دارد و محصول زیادی تولید می کند.

گیاهان جوان در صورت قرار گرفتن در معرض درجه ی حرارت کمتر از 2 و ادامه ی آن، از بین می روند. در مناطقی که دمای شب های زمستان برای چند ساعت به 7-5 درجه ی سانتیگراد می رسد، مثل مناطق "اوکیناوا"، رشد متوقف شده و برگ ها به رنگ ارغوانی در می آیند. درختان بالغ گواوا در پاره ای از ارقام سرمای نزدیک به دمای یخبندان و گاهی تا 5- درجه را تحمل می کنند، که می توان آنها را در مناطق نیمه گرمسیری کشت کرد.

درختان گواوا در گستره ی وسیعی از خاک های رسوبی تا خاک های لاتریت رشد می کنند. این گیاهان همچنین می توانند در خاک های کم عمق غیرحاصلخیز رشد کنند، منتها میزان عملکرد آنها کاهش زیادی نشان می دهد. گواوا نسبت به سطح آب زیرزمینـی حساس است و می تواند در خاک های سنگین با زهکش مناسب رشد و نمو نماید. بهترین خاک برای درخت، خاک عمیق، نرم، با زهکش مناسب است. بنابراین در خاکی با زهکش خوب و میزان مواد آلی بالا که دارای PH=5-7 باشد، محصول خوبی تولید می نماید. کاشـت درخت در خاک هایی با اسیدیته ی کمتر از 5  و یا بیش از 7  باعث بروز علایم کمبود روی و آهـن می شود. گواوا در خاک های سبک با اسیدیتـه ی بیشتر از 4.5 و خاک های اسیدی با اسیدیته ی بیش از 8.2 نیز رشد خوبی دارد. درخت نسبت به شوری نسبتاً مقاوم است. در پایان این مبحث باید متذکر شویم که نوع خاک در پرورش این درخت چندان مهم نیست بلکه وجود رطوبت دائم در اطراف ریشه، تنها شرط موفقیت می باشد. بنابراین در مناطقی که آب کافی برای آبیاری در دسترس نیست، نوع خاک دخالت زیادی در پرورش درخت ندارد.

6- ازدیاد درخت گواوا:

1-6) ازدیاد با بذر: در این روش بذر را در خزانه ای که زهکشی خوبی دارد، و یا در گلدان های پلاستیکی کشت می کنند. معمولاً بیش از90% بذرهای تازه پس از20-15روز سبز خواهند شد. بذور رشد کرده در گلدان را می توان پس از 8-6 هفته به زمین اصلی منتقل کرد. قبل از کاشت اگر بذرها را در آب سرد خیس کنیم برای جوانه زنی مفید خواهد بود.

2-6) ازدیاد با قلمه: اگرچه گواوا به ریشه دهـی مقاوم است، اما می توان آن را در شرایط "میست" Mist  ریشه دار کرد. تیمار قلمه های چوب نرم با IBA در محیط شـن و در شرایط گلخانـه ای با میست،90%-75%  قلمه ها را ریشه دار می کند. قلمه های نیمه چوبی سخت زمانی که با هورمونهای IAA و NAA به غلظت ppm2000 تیمار شوند، بهتر از قلمه های چوبی سخت ریشه دار می شوند.

3-6) ازدیاد با خوابانیدن هوایـی: این روش یکی ازمهمترین روش های ازدیاد گواوا است.  شاخه هایی که در این روش انتخاب می شونـد، باید در حدود cm1 قطـر داشتـه، و ترجیحاً یک سالـه بوده و از شاخه های سال جاری نباشنـد. بعـد از انتخاب، پوسـت را به طول cm3 شکاف داده، سپس با خـزه می پوشانند، به آن آب زده وبا یک نوار پلاستیکی محل را می بندند. پس از سپری شدن 40-30 روز ساقه ریشه دار می شود.

4-6) پیوند: پیوند مجاورتی یکی دیگر از مهمترین روش های ازدیاد گواوا است. در این روش تا 95% موفقیت حاصل می شود، اما به مراتب پر زحمت تر از قلمه زدن و یا خوابانیدن است. Nelson(1945) با انجام مطالعاتـی گزارش داد که پیونـد مجاورتـی زیر پوستـی Veneer هم روش موفقی است و پیشنهاد کرد که پیوندک ها از بین شاخه های انتهایی که ساقه ی سبز دارند و چهارگوش بوده و حاوی جوانه های در حال رشد هستند، انتخاب گردد.

7- عملیات داشت:

از لحاظ تلقیح، گواوا نیاز به گرده افشانـی دارد، میزان دگرگشنـی آن زیاد، و توسط زنبـور عسل گل هایش ملاقات می گردد.

1-7) آبیاری: این درخت در نواحی با دوره ی طولانی خشکی رشد می کند. در طـی فصل رشد و نمو میوه به رطوبت اپتیمم نیازمند است. در نواحی تروپیکال خشک میزان گلدهـی تحت تاثیـر میزان آب قرار می گیرد و حداکثـر گلدهـی با شروع فصل بارندگـی آ‎‎‎غاز می شود. آبیاری قطره ای با دور یک روز در میان که به طـور متوسط 50-25 میلـی لیتـر آب مصرف می کند، باعث افزایش عملکـرد شده، محصول زیادی تولید می کند.

2-7) کوددهی: در بیشتر نقاطی که کشت گواوا مرسوم است، مصرفgr 225-110 کود کامل سه یا چهار مرتبه در سال برای دو سال اول ضروری بوده، و زمانی که گیاهان شروع به تولید محصول کردند، کوددهی به بعد از برداشت محصول موکول می گردد.

محلول پاشی برگی با اوره و فسفات های محلول قبل از مرحله ی گلدهی باعـث افزایش تولیـد درحدود 45% می شود، همچنین میزان کل مواد جامد محلول ماننـد: شکر، و اسید اسکوربیک در میوه افزایش می یابد.

8- آفات وبیماریهای گواوا:

آفات: مگس میوه، شپشک نرم تن، شپشک سپردار.

بیماریها: پژمردگی ها، شانکر ساقه، لکه برگی سوکوسپورایی.

9- انواع گواوا:

1- گواوای معمولی یا گواوای لیمویـی Psidium guajava دارای چندین رقم است و ازدیاد رویشی آن مشکل می باشد.

2- گواوای توت فرنگـی P.catteianum که دارای هیـچ رقم شناختـه شده ای نبوده و اکثر گیاهان خزانه ای آن، توسط بذر تکثیر می شوند. این گونه از طریق بذر تقریباً شبیه به پایـه ی مادری می شود و میوه های درشتی تولید می نماید. ازدیاد این نوع هم با روشهای رویشی مشکل است.

منبع: ترجمه و ویرایش از سایت ‎www.hort.purdue.edu/newcrop/morton/guava.html توسط بهزادناقل

جایگاه تغذیه ای سیلیسیم در گیاهان

سیلیسیم دومین عنصر فراوان(28درصد) پوسته زمین است. این عنصر جزء عناصر مفید برای گیاهان است. مکانیسم جذب این عنصر بسته به نوع گیاه متفاوت است، مثلاً در گندم به صورت غیر فعال و در برنج به صورت فعال جذب می شود. میزان نیاز گیاهان مختلف به سیلیسیم متفاوت است، در برنج حدود 108 درصد ازت جذب می شود. گیاه برنجی که 5 تن در هکتار دانه تولید می کند، حدود 470-230 کیلوگرم سیلیسیم عنصری را از یک هکتار زمین برحسب نوع خاک و رقم جذب می کند.

به دلالیل زیر تا به حال نقش آن مورد توجه جدی قرار نگرفته است:

فرضیه رایج مبنی بر اینکه سیلیسیم جزء عناصر ضروری مورد نیاز گیاهان نمی باشد.

تولید حداکثر(نیل به پتانسیل تولید در محصولات زراعی) مطرح نبوده.

مهمتر از همه اینکه سیلیسیم 28 درصد ترکیب پوسته زمین را تشکیل می دهد و کمبود پیش نمی آید.

اشکال مختلف سیلیسیم در خاک:

سیلیسیم در خاک به 3 صورت وجود دارد:

الف) سیلیسیم موجود در فاز جامد شامل سیلیسیمی است که در ساختمان کانی های رسی و سیلیکات های آمورف یافت می شود.

ب) سیلیسیم جذب سطحی شده.

ج) سیلیسیم موجود در محلول خاک می باشد.

این سیلیسیم به صورت اسید مونو سیلیسیک است. سیلیسیم جذب سطحی شده فوری ترین منبع تامین سیلیسیم محلول است. سیلیکات های بی شکل مهمترین منبع اولیه تامین سیلیسیم مورد نیاز می باشد. هر چند که سیلیسیم محلول از انحلال و فروپاشی سیلیکات های بی شکل و سیلیسیم موجود در کانی های رسی حاصل می شود، جذب سطحی سیلیکات از طریق تبادل لیگاندی یا نفوذ آنیونی صورت می گیرد.

رقابت آنیونهای معمول در خاک های زراعی در جذب روی سطوح به صورت زیر است:

Sio4 > PO4 > SO4 > NO3 ~ Cl

از این رابطه چنین می توان نتیجه گرفت که آنیون فسفات در حضور سیلیکات جذب نخواهد شد و سیلیکات در آزاد سازی عنصر فسفر نقش مهمی دارد.

سیلیسیم قابل استفاده گیاهان:

منظور از سیلیسیم قابل استفاده، سیلیسیم استخراج شده توسط استات سدیم با  Ph=4است. با استفاده از استات سدیم به عنوان عصاره گیر، سطح بحرانی سیلیسیم، در خاک های اسیدی ژاپن و کره جنوبی بیش از 130 و در تایوان بیش از 90میلی گرم SiO₂ در هر کیلوگرم خاک پیشنهاد شده است. البته در خاک های آهکی سیلیسیم خیلی بیشتر از مقادیر فوق است و افزودن کودهای سیلیسیمی به خاک باز هم عکس العمل گیاهان را در پی دارد. شاید به این دلیل باشد که بافر استات سدیم موجب انحلال کربنات کلسیم و آزاد شدن سیلیسیمی می شود که تحت شرایط مزرعه قابل استفاده گیاهان نمی باشد.

درخاک های آهکی عوامل موثر بر سیلیسیم قابل استفاده گیاهان عبارتند از:

درصد رس، درصد کربنات کلسیم، PH، با افزایش هرکدام از این عوامل، سیلیسیم قابل استفاده گیاه در خاک افزایش می یابد.

سیلیسیم در گیاهان:

گیاهان عالی از نظر ظرفیت آنها در جذب سیلیسیم ویژگی های گوناگون دارند. بر پایه میزان اکسید سیلیسیم موجود در آنها(که بر پایه درصد وزن خشک ساقه ارائه می شود)، می توان سه گروه عمده غلات مناطق مرطوب مانند برنج 10 تا 15 درصد و غلات مناطق خشک مانند نیشکر و گندم 1 تا 3درصد و بیشتر دو لپه ای ها، به ویژه لگوم ها کمتر از 0.5 درصد تقسیم کرد.

در بررسی 175 گونه گیاه که در یک نوع خاک رشد کرده بودند، در گروه گیاهان از هم تشخیص دادند، گروه اول گیاهان انباشته کننده سیلیسیم که میزان جذب سیلیسیم در آنها به میزانی بیشتر از جذب آب بوده و گروه دوم گیاهان غیر انباشته کننده که میزان جذب سیلیسیم در این گیاهان همانند یا کمتر از جذب آب بوده.

جابجایی سیلیسیم در گیاهان:

این جابجایی در درون آوندهای چوبی صورت می گیرد. بنابراین توزیع آن در شاخه و برگ ها و اندام های هوایی، به وسیله میزان تعرق در اندام ها تعیین می شود. بخش عمده سیلیسیم در درون آپوپلاست برجا می ماند و پس از تبخیر از بخش های انتهایی جریان تعرق به طور عمده در بخش بیرونی دیوارهای سلول های بشره، در دو سطح برگ ها به صورت سیلیکات بی شکل و یا به شکل اصطلاح اوپال فیتولیت ها ته نشست می کند. میزان جذب سیلیسیم توسط گیاه به فاکتورهای خاکی و گیاهی بستگی دارد که از فاکتورهای گیاهی، متابولیزم گیاه و تعرق تاثیرگذار هستند.

نقش سیلیسیم در گیاه:

الف) کاهش سمیت آلومینیوم: یک عنصر بسیار سمی برای انواع مختلف گیاهان است و یک عامل مهم محدود کننده رشد در خاک های اسیدی است.در آزمایشی که توسط بایلز و همکاران(1994) بر روی سویا انجام گرفت، مشاهده شدکه رشد ریشه سویا در محیط اسیدی به طور چشمگیر کاهش یافت اما با افزودن سیلیسیم به خاک سمیت آلومینیوم کاهش یافت و این موضوع به این دلیل است که سیلیسیم با آلومینیوم در محلول های  رقیق تشکیل ترکیب هیدروکسی آلومینوسیلیکات خنثی می دهدکه قابل جذب گیاه نمی باشد.

ب) کاهش سمیت آهن و منگنز:

عنصر سیلیسیم بسته به نوع گیاه به چندطریق سمیت آهن و منگنز را کاهش می دهد. در گیاهانی مثل برنج، سیلیسیم با افزایش حجم و استحکام فضای سرشار از هوا، در ریشه ها و ساقه ها و در نتیجه با افزایش جابجایی اکسیژن از شاخه ها به ریشه های غرقاب ، قدرت اکسیدکنندگی ریشه ها را افزایش می دهد و در نتیجه موجب واکنش زیر می شود:

Mn2+ à Mn4+, Fe2+ à Fe3

چون این عناصر با عدد اکسیداسیون بالاتر حلالیت کمتری دارند، لذا سبب کاهش سمیت این عناصر می گردند. بدیهی است که در خاک های شالیزاری شمال که میزان آهن و منگنز قابل استفاده بسیار بالا است، با مصرف سیلیسیم از مسمومیت این عناصر کاسته می شود. در گیاهانی مثل لوبیا و جو که تحمل بافت های آن به میزان زیاد منگنز اندک است، سیلیسیم باعث تغییر در توزیع منگنز در درون بافت برگ می شود. با نبود سیلیسیم ، توزیع منگنز غیر یکنواخت شده و به صورت موضعی و یا لکه مانند در سطح برگ انباشته شده و در نهایت مسمومیت را سبب می گردد.

ج) متحرک کردن فسفات خاک:

رقابت آنیونهای معمول در خاک های زراعی در جذب روی سطوح به صورت زیر است:

SiO4 > PO4 > SO4 > NO3 ~ Cl

به خاطر اینکه سیلیسیم با قدرت بیشتری نسبت به فسفات جذب سطحی می شود، لذا سبب آزاد سازی فسفات می شود و بدین ترتیب تحرک و قابلیت استفاده آن برای گیاهان افزایش می یابد.

تاثیر بر فتوسنتز:

سیلیسیم کافی میزان جذب نور توسط گیاه را افزایش می دهد. در صورت کشت متراکم گیاهان، مستقیم بودن برگ ها عامل مهمی است که بر جذب نور اثر دارد و نیز سیلیسیم از سایه اندازی گیاهان بر روی همدیگر جلوگیری نموده و بدین ترتیب باعث افزایش تولیدات فتوسنتزی می شود.

افزایش مقاومت گیاه به آفات، بیماری ها و ورس(خوابیدگی):

سیلیسیم در دیواره سلول های آوند چوبی ته نشین شده و از فرو ریختن آوندها در شرایط تعرق زیاد جلوگیری می کند. همچنین با استحکام ساقه، موجب کاهش ورس در گیاهان می شود. علاوه بر آن دیواره سلول های بشره به وسیله لایه ای محکم از سیلیسیم آغشته می شوند و در برابر آلودگی های قارچی، مانع فیزیکی موثری می باشد. سیلیسیم باعث افزایش مقاومت برنج نسبت به بیماری های قارچی نظیر سوختگی برگ یا سنبله، لکه قهوه ای و همچنین افزایش مقاومت به آفاتی نظیر کرم ساقه خوار و زنجرک می شود.