خشک کردن Dehydration/Drying گیاهان دارویی

اگرچه خارج نمودن آب اضافی موجود در بافت‌های اندام مورد نظر از اهداف خشک کردن است، امّا باید توجه داشت که در زمان انجام فرآیند باید میزان مناسبی از رطوبت درون بافت گیاه باقی گذارده شود. خارج کردن تمامی آب موجود در بافت گیاه، موجبات صدمه دیدگی مواد موثره را فراهم می‌آورد. بنابراین در زمان خشک کردن باید بر حسب نوع اندام مورد استفاده و عوامل دیگر، از روش و متد صحیح خشک کردن استفاده کرده و از سوی دیگر میزان رطوبت موجود در اندام را نیز در نظر داشت. با این توضیحات، خشک کردن به عنوان کاهش مقدار رطوبت موجود در اندام به شیوه صحیح و علمی به طوری که بتوان محصول را برای مدتی بدون خطر نگهداری نمود، تعریف می‌گردد. روشی که از آن در خشک کردن محصول استفاده می‌شود به میزان و نوع رطوبت موجود در اندام گیاه از لحاظ ماهیّت پیوندهای شیمیایی بستگی دارد. بر این اساس رطوبت به سه شکل مختلف در گیاهان موجود می‌باشد:

1- رطوبت شیمیایی: این نوع از رطوبت گیاه اصطلاحاً «رطوبت ملکولی» نیز نامیده می‌شود و در حقیقت شامل یک لایه تک ملکولی از آب موسوم به «تک لایه بِت»(BET Monolayer) می‌باشد، که با انرژی بسیار زیادی توسط ذرات کلوئیدی موجود در اندام جذب شده است. از آنجا که ملکول‌های آب در این حالت دارای انرژی زیادی هستند، خارج ساختن این رطوبت از گیاه مستلزم مصرف انرژی زیادی است؛ چنانچه برای خروج آن باید پیکر گیاه متلاشی شده و در واقع گیاه سوزانیده شود. این رطوبت در فرآیند عادی خشک کردن جدا نمی‌شود. از همین رو در طی عملیّات خشک کردن گیاهان دارویی، هدف خارج ساختن این نوع رطوبت از گیاه نمی‌باشد.

2- رطوبت فیزیکی- شیمیایی: این نوع از رطوبت بر حسب میزان انرژی بین ملکولی به دو دسته رطوبت چسبنده(آب هیگروسکوپیک) و رطوبت پیوسته(آب آغشته) تقسیم می‌گردد.

2-1- رطوبت چسبنده: انرژی موجود بین ملکول‌های آب در این نوع از رطوبت به نسبت زیاد می‌باشد و در زمان خشک کردن نمی‌توان به سادگی آن را از گیاه خارج نمود.

2-2- آب پیوسته: این نوع رطوبت در گیاه دارای انرژی بین ملکولی ضعیف‌تری بوده و به همان نسبت به سادگی از پیکر گیاه خارج می‌شود.

3- رطوبت مکانیکی: رطوبت مکانیکی در حقیقت همان آب آزاد با خصوصیّات آب معمولی درون پیکر گیاه بوده و به واسطه میزان انرژی پایین آن به راحتی نیز از گیاه خارج می‌گردد. میزان رطوبت مکانیکی در گیاه به اختلاف پتانسیل آب (wψ) میان سلول‌های گیاه و کلوئیدهای خاک وابسته است. بر اساس روابط آبی موجود میان دو سیستم مجاور، جهت حرکت آب در دو سیستم توسط پتانسیل اسمزی میان آنها تعیین می‌گردد. مقدار انرژی آب در یک سیستم به طور معمول در بیشترین مقدار خود مساوی صفر بوده و به تدریج با حرکت از سمت صفر به سوی اعداد منفی از میزان انرژی آب کاسته خواهد شد. به عبارت دیگر در صورتی‌که انرژی آب موجود در سیستم (A) بیش از انرژی آب موجود در سیستم (B) باشد، در اینصورت آب همواره از سیستم (A) به سمت سیستم (B) در جریان خواهد بود. در صورتی‌که انرژی آب در پیکر گیاه نسبت به انرژی آب موجود در کلوئیدهای خاک از مقدار عددی منفی‌تری برخوردار باشد، در صورت فراهم بودن رطوبت کافی در خاک، جذب آب در گیاه با سهولت بیشتری صورت می‌پذیرد، و لذا میزان این نوع رطوبت نیز در گیاه افزایش خواهد یافت. با توجه به توضیحات ارائه شده خاطر نشان می‌گردد که در طی فرآیند خشک کردن گیاه، هدف خارج ساختن رطوبت پیوسته و مکانیکی از درون گیاه می‌باشد.

فلاونوئیدها

واژه فلاونوئید به مفهوم وسیع تمام رنگدانه‌های گیاهی را در بر می‌گیرد. نام فلاون از کلمه لاتین فلاووس به معنای زرد گرفته شده است. در گیاهان عالی به ویژه نهان‌دانگان حدود 4000 نوع فلاونوئید شناسایی شده که بیش از 90 نوع فلاونوئید در مرکبات و بیش از 30 نوع در خانواده کمپوزیته موجود است. تاکنون هیچ نوع فلاونوئید در جلبک‌ها گزارش نشده است. در میان ترکیبات فنولی فلاونوئیدها کلیه اعمال متابولیت‌های ثانویه را درگیاهان دارا می‌باشند. فلاونوئیدها از مشتقات فنیل پروپانوئید هستند که دارای ساختمان 15 کربنه می‌باشند. در بیشتر فلاونوئیدها حلقه A متادی‌هیدروکسیل یا متاتری‌هیدروکسیل می‌باشد در مقابل حلقه B دارای یک یا دو یا سه عامل هیدروکسیلی می‌باشد. این اختلاف ناشی از مبدا بیوسنتز دو حلقه می‌باشد. حلقه A از سه مولکول اسید استیک متراکم و حلقه B از قندها در مسیر شیکمیک مشتق شده است.

خواص درمانی فلاونوئیدها:

فلاونوئیدها باعث ایجاد رنگ در گلها، میوه‌ها و گاه برگ‌ها می‌شوند. همچنین به علت خاصیت جذب حشرات در گرده‌افشانی و باروری گیاهان نیز موثر می‌باشند. فلاونوئیدها باعث افزایش مقاومت به عوامل بیماری‌زا در گیاهان می‌شوند همچنین جذب کننده قوی اشعه ماورای بنفش(340-250 نانومتر) می‌با شند. در ساختمان اندام‌های جنسی و رویشی دانه گرده از طریق اثر بر عمل ژن‌ها و آنزیم‌ها اثر مثبت دارند. این ماد همچنین باعث شلاته کردن برخی یون‌های فلزی مانند آهن ومس می‌شوند. فلاونوئیدها از طریق مهار عناصر کاتالیزشده از اکسیداسیون جلوگیری می‌کنند. از دیگر خواص این مواد می‌توان به خاصیت جمع کنندگی مواد زاید اشاره کرد.

فلاونوئیدها مهار کننده سلول‌های سرطانی از طریق بیان ژن، افزایش دهنده ایمنی بدن(آنتی اکسیدان)، ضد ویروس، ضد باکتری، ضد تورم، ضد التهاب، ضد آلرژی، ضد موتاسیون، کاهش دهنده نفوذپذیری و شکنندگی مویرگ‌ها می‌باشند. همچنین در کشور چین برای درمان هپاتیت از فلاونوئیدها استفاده می‌شود. 45 درصد فلاونوئید‌های مرکبات به‌طور ویژه جذب ویتامین C را بهبود می‌بخشند. افراد سیگاری و آنانی که تحت فشار استرس هستند، به میزان زیادی از ویتامین C و فلاونوئید‌های مرکبات نیاز دارند. فلاونوئید‌های مرکبات می‌توانند به فرم ترکیباتی جهت کنترل افراد سیگاری یا به شکل آمپول‌هایی برای ورزشکاران مورد استفاده قرار گیرند.

معرفی تعدادی از گیاهان حاوی فلاونوئید:

بومادران، سرخ ولیک، جینکو، آویشن، گل راعی، بابونه رومی، انار، چای، زالزالک، برگ بو، گل ساعتی، مرکبات، شیرین بیان و ... .

روش‌های کنترل علف‌های هرز باغات میوه

آناناس: علف‌های هرز تک‌لپه‌ای باغ آناناس شامل پنجه مرغی، اویار سلام ارغوانی و دولپه‌ای شامل درونیش و... می‌باشد. کنترل معمولاً دستی و در درختان 8-10ساله می‌توان روش مکانیکی را به کاربرد که 3 تا 4 شخم سالانه و علف کش‌ پارکوات 3 کیلوگرم در هکتار به صورت پس جوانه زنی و دیورین 7.6 کیلوگرم در هکتار تا 9.8 کیلوگرم در هکتار به صورت پس جوانه زنی موثر است.

نارگیل: 3 تا 4 شخم در سال با تراکتور کافی است علف کش پارکوات 3 کیلوگرم در هکتار پس از جوانه زنی و دیورین 7.6تا 9.8 پیش از جوانه زنی کاربرد دارد. لایه‌ای از کود سبز یا برگ خشک رشد علف‌های هرز را در نخلستان‌های جوان کاهش می‌دهد.

انبه: معمولاً کنترل دستی در درختان 8 تا 10 ساله، روش‌های مکانیکی وابسته به فضای بین درختان، علف کش هم پارکوات و دیورین.

موز: در مرحله اولیه به علت ریشه‌های سطحی رشدش بسیار حساس است و باید از کاریرد ماشین‌های سنگین  اجتناب کرد. علف کش‌های مورد استفاده دیورین 3 کیلوگرم در هکتار  و پارکوات  7.6 تا 9.8 کیلوگرم در هکتار می‌باشد.

انگور: چون ریشه ها سطحی هستند کنترل رایج با بیل در باغ‌های جوان و نیز استفاده از مالچ علف کش سیمازین، اترازین، دیورین، دالاپون و پارکوات یا گلایفوزیت به صورت پس از جوانه زنی.

خربزه درختی: کنترل معمولاً دستی چون ریشه‌ها سطحی است و نیز استفاده از مالچ و علف کش فلورکلر یا آلاکلر به صورت پس از جوانه زنی.

مرکبات: در باغ‌های جوان روش دستی چون ریشه‌ها سطحی هستند و در باغ‌های پیر شخم زدن؛ علف کش‌ها نیز بسیار موفق بوده‌اند مثلاً در باغ‌های مرکبات اسپری برومیکال+دیورین 2 کیلوگرم در هکتار و هرنورون 5.1 و دیورین 5.2 کیلوگرم در هکتار و نیز روش‌های ارگانیک بسیار مناسب هستند.

سیب: کنترل با روش دستی شیمیایی و مالچ با پلی اتیلن سیاه علف کش دیورین 5 کیلوگرم در هکتار به صورت پیش جوانه زنی یا دالاپون 8 کیلوگرم در هکتار به صورت پس جوانه زنی موثر است.

هلو: پوشش با کود سبز یا کاشتن محصولاتی در فصل بارانی و شخم زمستانه و مالچ بسیار موثر هستند. علف کش سیمازین 5  کیلوگرم در هکتار و اترازین 4 تا 5 کیلوگرم در هکتار بسیار موثر هستند.

گلابی: وجین دستی به کار می‌رود ولی علف کش‌ها اثر بهتری دارند. برای کنترل فوسامین 20 تا 30 لیتر در هکتار و نیز گرماکسون+انصار بسیار موثر هستند.

توت‌فرنگی: علف‌های هرز تاثیر بسار زیادری بر محدودیت تولید دارند، مالچ یک روش بسیار موثر است. کنترل شیمیایی با گراماکسون برای کنترل علف‌های هرزی مثل اویار سلام و پنجه مرغی به کار می‌رود. سیمازین برای متوقف کردن 80 تا 90 درصد جمعیت علف‌ها با DCPA موثر است.

تمشک: معمولاً کنترل دستی با بیل انجام می‌گیرد. علف کش‌ها هم مورد استفاده قرار می‌گیرند مثلاً پارکوات و نیز سیمازین برای کنترل تقریباً کل علف‌های هرز.

زغال اخته: مالچ و کج بیل برای کنترل مکانیکی، در روش شیمیایی تربیکال 2 لیتر در هکتار و سیمازین 5 و دیورین 3 کیلوگرم در هکتار برای کنترل کل گونه‌های علف‌های هرز کاربرد دارد.

زردآلو: کنترل با گاو آهن و نیروی موتور و کنترل شیکیایی با سیمازین و دیورین.

آلو: روش دستی با استفاده از بیل انجام می‌گیرد. کنترل شیمیای نتیجه بهتری می‌دهد: اسپری سیمازین به صورت پس جوانه زنی و آترازین و دیورین بسیار موثر هستند.

گیلاس: روش مکانیکی با استفاده از شخم و کج‌بیل صورت می‌گیرد. کنترل شیمیایی: سیمازین 1 یا گراماکسون 4 کیلوگرم در هکتار موثر هستند، مالچ با پلاستیک سیاه نیز بسیار موثر است.

گردو: نمی‌توان از روش خاصی پیروی کرد، گرچه سفارش می‌کنند دیورین 2 لیتر در ایکر برای خاک‌های سبک و نیز 4 لیتر در ایکر برای خاک‌های سنگین به صورت پیش جوانه‌زنی برای کنترل همه گونه‌های علف‌های هرز، گلایفوزیت یا پارکوات 3 کیلوگرم در هکتار نیز به کار می‌رود.

انار: بیشتر کنترل دستی و شخم عمیق و نیمه عمیق، علف کش‌ها هم شامل سیمازین+ترباتران یا سیمازین+اورازالین هر کدام 2 کیلوگرم در هکتار بسیار موثر هستند.

نخل خرما: شخم زدن در تمام طول سال و نیز ماچ نیز موثر است. برای کنترل علف‌های هرز حفظ رطوبت موثر است.

تمبر هندی: به صورت تجاری با روش دستی و ماشینی که لازمه آن حداقل دو شخم سالانه است.

شهادت بانوی بزرگ اسلام

 

زهرا عصاره عصمت است.

زهرا، آیینه پاکی است.

زهرا زلال کوثر است.

ای همیشه جاری! ‌ای بهار کوتاه!‌ای ترنم باران وحی! در شکوه مقام تو حیرانم که معرفت به غبار آستان خانه‌ات بوسه می‌زند.

برهوت این دنیای خاکی شایستگی میزبانی چشمه سار همیشه جاری تو را نداشت. تو که در آیینه زخم‌ها و داغ‌ها و در هجران پدر، غریبانه زیستی و در وداع شبانه‌ات با پهلویی بیمار، خانه گلین را به امید آغوش بهشتی پدر ترک گفتی...

زندگى بانوى بزرگ اسلام با آن که در جوانى به خزان گرایید، در همان دوران کوتاه، درس‌هاى فراوانى براى پیروان حضرتش به جا گذاشت. یکى از این آموزه‌ها که سراسر عمر پربرکت فاطمه مرضیه(س) یکصدا و همسو آن را فریاد مى‌کرد، اهتمام و جدیت نسبت به دین بوده است.

مظلومیت با همه بخش‌هاى زندگى صدیقه طاهره پیوند خورد، به ویژه حوادث دوران پس از رحلت پیامبر اکرم(ص) که همچو تندبادى بر آن یاس نبى وزید و منجر به شهادت دردناک و غم آور آن ریحانه رسول گردید، اما همین مظلومیت‌هاى پیوسته نیز همگى یک جهت را نشان مى‌دهد و آن سوى دین دارى و پایدارى به پاى دین اصیل است.

ولادت حضرت فاطمه(س) با انزواى مادربزرگوارش از سوى زنان قریش همراه شد. آنان به دلیل ازدواج حضرت خدیجه(س) با پیامبر اسلام(ص) با وى قطع رابطه کردند و حاضر نشدند در لحظات دشوار وضع حمل به یارى او بشتابند. بدین شکل زهراى اطهر(س) در فضایى آکنده از مظلومیت متولد شد. اما پیام این مظلومیت چیزى نبود جز دفاع از دین خدا و حمایت از رسول خدا محمد(ص)، کودکى فاطمه مرضیه(س) با دوره نخست تبلیغ دین در مکه توأم گردید. مشاهده پدر که به ضرب سنگباران زخمى شده یا شکمبه شتر بر سر و روى مبارکش ریخته‌اند، بخشى از سهم کودکى فاطمه(س) در رسالت دشوار رسول خدا محمد(ص) بود.

آغاز نوجوانى آن حضرت در مدینه با جنگ‌هاى پى درپى علیه مسلمانان همراه شد. عروس خانه امیرالمؤمنین علیه السلام در غیاب همسر خود که سردار بى‌بدیل سپاه اسلام بود، بار سنگین کارهاى خانه و رسیدگى به فرزندان خردسال را به دوش مى‌کشید. داستان دستان زهراى مرضیه(س) که از چرخاندن آسیاب سنگى زخم شده بود و چادر وصله‌دار حضرتش که سلمان را به گریه انداخت، همچنین ماجراى شب‌هاى خانه على علیه السلام که فرزندان کوچکش گرسنه سر بر بالین مى‌گذاشتند، گوشه‌هایى از درد و رنج نو عروس آسمانى اسلام است که همگى به پاى نهال نورس اسلام و براى جان گرفتن درخت رسالت بود.

ماجراهایى که پس از رحلت رسول خدا(ص) بر فاطمه مرضیه(س) گذشت و شدت حزن و اندوه آن گرامى در آن دوران به وصف نمى‌آید. تعبیر خود ایشان در شعر منسوب به حضرتش این است: «مصیبت‌هایى بر من فرو ریخت که اگر به روزها افکنده مى‌شد آنها را به شب‌هاى تاریک بدل مى‌نمود».

آن بانو به موجب کلام امام صادق علیه السلام، پس از درگذشت پدر، دائماً اشکبار بود و پى در پى از شدت غصه از حال مى‌رفت و جسم مبارکش مستمراً تراشیده مى‌شد. اما آن ولى و حجت الهى به همه این اندوه‌ها جهت الهى داد و همه را براى تقویت دین خدا و تحکیم موقعیت وصى و جانشین رسول خدا(ص) هزینه کرد و در کمال ماتم زدگى، مصائب خود را زمینه نهیب زدن بر مردمانى قرارداد که غفلت و مصلحت اندیشى دنیایى در خطر برگشت به جاهلیت قرارشان داده بود.

این چنین بود که زهراى اطهر(س) در چهره بزرگترین حامى و پیشواى مظلوم خویش ظاهر شد و سند حقانیت امیرالمؤمنین علیه السلام و مظلومیت آن جناب را با خون خود مهر کرد و ابدیت بخشید.

حضرت فاطمه زهرا(س) در دوران کوتاه رحلت رسول خدا(ص) با شهادت خویش، یکبار به مسجد نبوى پاى گذاشت و خطبه خواند چنان که عظمت و هیبت کلام فاطمى ستون‌هاى مسجد و بلکه عرش الهى را به لرزه انداخت.

باشد که ما به عنوان شیعیان فاطمه زهرا(س) و عزاداران مصائب او این پیام را دریابیم. به دین خدا اهتمام ورزیم و بکوشیم تا خط ولایت علوى علیه السلام را گم نکنیم.

ترکیبات مهم گیاهان دارویی

روغن‌های فرار: مواد عطری، درمان بخش، تمیز کننده، ضد عفونی کننده، محرک اشتها، هضم کننده غذا، ضد درد، ضد نفخ معده و روده و ضد اسپاسم عضلانی می‌باشند.

آلکالوئیدها: انواع مواد مخدر از جمله مرفین، کدئین و کوکائین در شمار آلکالوئیدها هستند. هر کدام از این مواد نقش مخصوص و معین در درمان بیماری‌ها دارند.

مواد پروتئینی: مواد پروتئینی از ترکیب اسیدهای آمینه ایجاد شده‌اند نصف اسیدهای آمینه را انسان قادر به سنتز آنها نیست و باید توسط تغذیه گیاهی و جانوری وارد بدن شوند.

مواد تلخ مزه: بسیاری از گیاهان دارای مزه تلخ هستند مانند کاسنی که خواص دارویی و درمانی دارد. مواد تلخ مزه غیرسمی محرک اشتها بوده و تحرک کننده بسیاری از اندام‌ها برای فعالیت بیشتر مانند کبد و کیسه صفرا هستند.

فلاونوئیدها: فلاونوئیدها مواد موثری هستند که عمدتاً در گیاهان عالی یافت می‌شوند این مواد انواع سموم را در بدن خنثی می‌کنند.

تانن‌ها: خاصیت ضد درد دارند، لثه‌ها و پوست دهان را محکم و تمیز می‌کنند. اثر مثبت روی جدار معده و روده‌ها دارند.

مواد لعاب‌دار: وظیفه‌شان این است که مایعات را به این مواد متصل می‌کنند. این مواد موجب کاهش کلسترول خون می‌شوند. گیاه پنیرک، ختمی و بارهنگ، غنی از مواد لعاب‌دارهستند.

از دیگر مواد موجود در گیاهان دارویی‌ می‌توان به ویتامین‌ها، اسیدهای گیاهی و قندها اشاره کرد.

تبریک نوروز

پیشاپیش فرا رسیدن سال نو را به تمام دوستان عزیز  

تبریک عرض می‌نمایم.

یک سالگی وبلاگ

وبلاگ باغبانی نوین یک ساله شد.

مختصری در مورد ترخون

 

ترخون یک گیاه علفی پایایا شبه درختچه‌ای است که از تیر تا مهر گل می‌دهد. این گیاه در حاشیه رودخانه‌ها و جوی‌ها در مناطق مرکزی، جنوبی و شرقی روسیه، سیبری، مغولستان و شمال چین و در آمریکای شمالی از غرب تا کلرادو و تگزاس پراکنش دارد. ترخون عمدتاً در اروپای غربی در آب و هوای گرم و خشک کشت می‌شود. البته در حالت وحشی بندرت رشد می‌کند. بخش‌های هوایی به جز ساقه های ضخیم‌تر خاصیت دارویی دارند و در ابتدای گلدهی در خرداد و تیر ماه جمع آوری می‌شوند. آنها را روی زمین پهن کرده یا به‌صورت دستجاتی آویزان می‌کنند تا در حرارت طبیعی خشک شوند یا در اتاق خشک‌کن به‌صورت مصنوعی در حرارت ۴۵ درجه سانتی‌گراد خشک می‌کنند. داروی آن بوی نامطبوعی دارد و طعم آن تلخ می‌باشد. حاوی 0.8-0.25درصد اسانس فرار است. ترخون علاوه براسانس‌های فرار حاوی مواد تلخ و تانن می‌باشد. گلیکوزیدهای شبه کومارین نیز مشخص شده است. این گیاه مانند افسنطین تحریک کننده سیستم هضمی است، ترشح معده و زرداب را افزایش می‌دهد. اثرات دیگر آن اختصاصی نیست. دم کرده آن برای تحریک اشتها و درمان بیماری‌های معده و روده و انگل‌های روده استفاده می‌شود و مدر است. مصرف آن در دوران حاملگی نباید صورت گیرد. از برگ‌های تازه و روغن آن در صنایع غذایی برای ساخت سرکه و خردل ترخون، برای چاشنی سوپ و در صنایع کنسروسازی و به مقادیر کم در عطر سازی استفاده می‌شود. دارو از گیاهان زراعی ترخون به دست می‌آید. بیشتر تقاضا برای ترخون آلمان است که به اشتباه ترخون فرانسه گفته می‌شود.

آشنایی مختصر با شوید Anethum graveolens

 

این گیاه از تیره Apiaceae یا چتریان است، نام انگلیسی آن Dill بوده، گیاهی است یکساله به ارتفاع 30 سانتی‌متر تا یک متر و دارای ریشه‌ی راست است. ساقه آن استوانه‌ای، بی‌کرک، دارای خطوط طولی، در محل گره‌ها کمی فرو رفته است. برگ‌ها متناوب بدون کرک با پهنک منقسم با بریدگی‌های نازک و نخی شکل. گل‌ها کوچک و به رنگ زرد می‌باشد. از مشخصات آن این است که در پایه های اصلی و چترهای فرعی آن انولوکر و انولوسل دیده نمی‌شود. میوه‌اش بیضی، مسطح، به طول 3 تا 4 میلی‌متر و عرض 3 میلی‌متر به رنگ قهوه‌ای شکلاتی روشن است. در سطح آن برجستگی‌های نخی به رنگ مایل به زرد و در کناره‌های آن لبه بال مانند به رنگ زرد روشن دیده می‌شود.

شوید یک گیاه علفی یکساله است که در تیر و مرداد گل می‌دهد. احتمالاً این گیاه بومی ایران و هندوستان می‌باشد ولی مصر و قفقاز هم ذکر شده‌اند. این گیاه در تمام نقاط دنیا کشت می‌شود و به‌صورت وحشی در زمین‌های لم یزرع، کنارجاده‌ها، در مزارع و زمین‌های آیش و در خاک‌های شنی کناره رودخانه‌ها یافت می‌شود. در منطقه مدیترانه شوید به‌عنوان یک گیاه دارویی و چاشنی تحریک کننده از زمان‌های بسیار قدیم شناخته شده است. این گیاه به‌وسیله مستعمره نشین‌های رومی به اروپای مرکزی وارد شده است. اندام‌هایی که خاصیت دارویی دارند و در صنایع غذایی استفاده می‌شوند شامل برگ‌های تازه یا گل‌ها می‌باشد. شوید خشک به‌عنوان دارو مصرف نمی‌شود. عطر آن تا حدودی شبیه کراویه است، طعم تندی دارد و ابتدا نسبتاً شیرین و مزه‌ای مانند ادویه‌جات پیدا می‌کند. تا 1.5 درصد اسانس‌های فرار در برگ‌ها و ساقه‌های گلدار وجود دارد و تا ۴ درصد در میوه و یا بذور یافت می‌شود. روغن موجود در میوه عمدتاً حاوی کارون، لیمونن و دیگر ترکیبات می‌باشد. این اسانس‌های فرار خصوصیات ضد عفونی کننده و ضدتشنجی دارند، بادشکن بوده و شیردهی را افزایش می‌دهد. امروزه از شوید به‌ندرت برای اهداف دارویی استفاده می‌شود. استفاده اصلی آن به‌عنوان چاشنی در سس و سالاد و ترشیجات می‌باشد. از بذر شوید برای ساخت کره علفی، سوپ و دیگر غذاها استفاده می‌نمایند. اسانس‌های فرار حاصل از میوه‌ها و برگ‌ها موارد استفاده مشابهی دارند. شوید خصوصاً در ایالات ارگون و اوهایو آمریکا برای استخراج اسانس‌های فرار آن کشت می‌شود.

از فلفل سبز بیشتر بدانیم

 

فلفل یک گیاه علفی یکساله تا دو ساله است که از خرداد تا شهریور گل می‌دهد. انواعی که دارای میوه کوچکی هستند به‌نظر می‌رسد اجداد فلفل قرمز امروزی باشند که در مناطق نیمه حاره و حاره‌ای جنوب ایالات متحده تا بخش‌های شمالی آمریکای جنوبی رشد می‌کند. Capsicum در مناطق گرم دنیا کشت می‌شود. اولین فلفل‌ها به‌وسیله کریستف کلمب به اسپانیا وارد شد. کشت و کار فلفل در اروپای مرکزی و از کشورهای مدیترانه‌ای تا شبه جزیره بالکان صورت می گیرد. بخشی از گیاه که برای استخراج ترکیبات موثره استفاده می‌شود میوه آن است و حاوی مقدار زیادی کاپسایسین می‌باشد. میوه‌های رسیده در سایه خشک می‌شوند. طعم ادویه دارد و باعث سوزش زبان می‌شود. حاوی حدود ۲ درصد کاپسایسین است که اغلب محققین به‌عنوان آلکالوئید آن را طبقه بندی می‌کنند، گلیکوزیدهای فلاونوئید و حدود 0.2 درصد ویتامین دارد. مقداری از اسانس فرار کاپسایسین پوست را می‌سوزاند و قرمز می‌کند. به مقادیر کم ترشح شیره معده را تحریک می‌کند. Capsicum بندرت به‌عنوان یک دارو استفاده می‌شود و فقط به‌صورت پودر شده یا تنتور برای تحریک هضم معده مورد استفاده قرار می‌گیرد. اغلب به‌صورت خارجی به شکل پماد، مرهم و گچ برای درمان روماتیسم و ورم مفاصل استفاده می‌شود. البته به‌صورت سبزی هم به‌مصرف می‌رسد. البته در این حالت کاپسایسین کمی دارد ولی میزان ویتامین آن بالا است. فلفل واریته‌هایی زراعی زیادی دارد.

آشنایی با سبزی ریواس

 

ریواس یک گیاه علفی چند ساله است که از خرداد تا تیر گل می‌دهد و بومی شمال غربی چین و شمال شرقی تبت است. این گیاه عمدتاً در شوروی سابق و در آلمان می‌روید. در باغ‌های اروپا به‌عنوان یک گیاه زینتی از سال ۱۷۶۳ کاشته شده است. ریزوم‌های سال دوم یا سوم در پاییز اندام‌هایی هستند که جمع آوری می‌شوند. بعد از اینکه آنها را تمیز کردند، پوست کنده و به قطعات کوچکتری تقسیم و به نخ کشیده و آویزان می‌کنند تا به‌صورت طبیعی یا با گرمای مصنوعی ۵۰ درجه سانتی‌گراد خشک شوند. این اندام بویی مشخص و طعمی تلخ دارد. علاوه بر تانن حاوی ۱۰ درصد آنتراکینون است که از ترکیبات موثره اصلی آن می باشند. البته گلیکوزید راپونتیسین ندارد. این ماده اثرات هورمونی دارد و در ریزوم‌های گونه R.rhabarbarum و R.rhaponticum یافت می‌شود. به مقادیر کم یعنی تا 0.5 گرم از این تانن می‌تواند یبوست ایجاد کند در حالیکه مقدار ۱ تا ۳ گرم آنتراکیون مسهل است.

پودر ریزوم‌ها به‌صورت داخلی برای یبوست مزمن، بیماری‌های معده و روده استفاده می‌شود و محرک اشتها است. افرادی که از سنگ کلیه یا مثانه رنج می‌برند از آن نباید استفاده کنند. ریزوم‌ها فقط از گیاهان وحشی جمع آوری می‌شوند و ریواس اروپا از چین تامین می‌شود. در حال حاضر کوشش‌هایی برای زراعی کردن آن در اروپا صورت گرفته است. گونه R.rhaponticum مدتهاست که در باغ‌ها به‌عنوان یک گیاه خوراکی کاشته می‌شود.

موارد استفاده از سیر

سیر یک گیاه علفی دوساله و چندساله است که از خرداد تا مرداد گل می‌دهد. اولین بار در آسیای مرکزی کشت شده است و قرن ها است که به‌عنوان ادویه، سبزی و گیاه دارویی در مناطق مدیترانه‌ای تا آسیای مرکزی استفاده می‌شود. در حال حاضر سیر در تمام نقاط دنیا کشت می‌شود. پیازهای تازه آن خاصیت دارویی دارند. آنها را با زرد شدن برگها در تیر یا مرداد ماه برداشت می‌کنند و اگر برداشت به تاخیر بیافتد پیازها به پیازچه‌هایی تقسیم می‌شوند. پیازها را در محل‌های خشک و عاری از یخبندان نگه می‌دارند.

سیر بوی تند مشخصی دارد. ترکیبات پیاز سیر شامل ۱/۰ درصد اسانس فرار بدبو با ترکیبات آلی گوگرددار، ویتامین های C ، B ، A و ترکیبات شبیه هورمونی می‌باشد. داروی آن بادشکن و کرم‌کش است، رشد باکتری‌ها و قارچ‌ها را متوقف می‌کند، ترشح زرداب را افزایش داده و فشار خون را کاهش می‌دهد. البته مصرف خارجی آن باعث تحریک و سوزش پوست بدن شده و ممکن است باعث ایجاد التهاب و تاول شود. سیر عمدتاً در درمان نفخ شکم، ورم روده و به‌عنوان خاصیت کرم‌کشی داخلی مصرف می‌شود. از آن برای درمان برونشیت و سرماخوردگی نیز استفاده ‌شده است.

سیر ادویه غذاهای گوشتی، سس و سوپ‌ها می‌باشد و به‌طور گسترده در کشورهای منطقه مدیترانه و در شرق استفاده می‌شود. این گیاه احتمالاً از ایتالیا به‌وسیله مستعمره نشین‌های رومی وارد اروپا شده است.

تاریخچه پیاز Allium cepa

 

پیاز یک گیاه علفی دو ساله یا چند ساله است که از خرداد تا مرداد گل می‌دهد. گونه‌ای است که در ابتدا در آسیای مرکزی تا جنوب غربی هند، و در شرق و مناطق مدیترانه‌ای از زمان‌های بسیار دور کشت می شده است. امروزه گونه‌های متعددی از آن در بیشتر نقاط دنیا کشت می‌شود.

پیاز از متداول‌ترین سبزیجات و ادویه‌جات است که خاصیت دارویی هم دارد. پیازهای سالم و کاملاً رسیده برای اهداف دارویی جمع‌آوری می‌شوند و بعد از حذف برگ‌ها در کیسه گونی یا روی تخته‌های چوبی در حرارت ۳ تا ۵ درجه سانتی گراد و در رطوبت نسبی ۶۰ درصد نگهداری می‌شوند.

پیاز بوی تندی دارد، مزه آن تند ولی کمی شیرین است. پیاز حاوی ترکیباتی است که از نظر شیمیایی شبیه به سیر می‌باشد. ترکیبات آن حاوی گلیکوزیدهای فلاونوئید، پکتین و گلوکوکینین‌ها می‌باشد. این ترکیبات اثر میکرب‌کشی دارند و عمل هضم و ترشح زرداب را تحریک کرده و فشار خون را کاهش می‌دهند. مصرف داخلی آن به شکل‌های مختلف و همانند سیر است. به‌عنوان هضم کننده عمل می‌کند، اشتها را تحریک می‌کند، قند خون را کاهش می‌دهد و همچنین خلط آور است. پیاز برای دفع بعضی از انگل‌های روده‌ای نیز استفاده می‌شود. مصرف خارجی آن برای درمان جوش صورت می‌باشد. کشت و کار پیاز احتمالاً از ایتالیا وارد اروپای مرکزی شده است.

اصل انجام حداقل اعمال زراعی

بدیهی است که گیاهان بدون انجام اعمال زراعی نیز رشد و نمو می‌کنند. لکن مسئله مورد نظر این است که این گونه اعمال تا چه حد می‌باید صورت گیرد تا حداکثر محصول از نظر اقتصادی تولید گردیده و در ضمن به شرایط مناسب فیزیکی خاک نیز صدمه‌ای نرسد. در شرایط کنترل شده آزمایشی مشاهده می‌شود که گیاهان بدون انجام اعمال زراعی نیز به‌خوبی رشد و نمو می‌نمایند، لکن اکثر گیاهان تا حدی احتیاج به این‌گونه اعمال دارند. در آزمایشی که بر روی چغندر قند به‌عمل آمده و نتایج آن ارائه گردیده است مشاهده می‌شود که حداقل میزان محصول هنگامی عاید شده که هیچ‌گونه عملیات زراعی در فاصله شخم و کشت انجام نپذیرفته است و حداکثر تولید نیز در زمانی به‌دست آمده است که زمین در فاصله بین شخم و کشت یک یا دو بار مورد اعمال زراعی قرار گرفته است. بنابراین طبیعی است که انجام عملیات زراعی برای تولید محصول ضروری است ولی انجام بیش از حد آن کاملاً رد شده و نظر عموم بر انجام حداقل عملیات زراعی می‌باشد.

با توجه به مطالب فوق آشکار می گردد که انجام حداقل عملیات زراعی، چه از نظر کاهش مخارج و چه از جهت افزایش محصول و حفظ شرایط مناسب فیزیکی خاک مقرون به صرفه می‌باشد.

نقش عملیات زراعی بر روی ساختمان خاک

در نتیجه عملیات زراعی و زیر و روکردن خاک به وسیله گاوآهن برگردان‌دار(Mold board plow) توده خاک به صورت خاکدانه و جدا از یکدیگر در می‌آید اما استقامت خاکدانه‌ها ثابت می‌ماند و تغییر نمی‌کند. استفاده از وسائلی مانند کالتیواتور(Cultivator)، هرس بشقابی (Discs) و غلتک (Packer) نیز ممکن است باعث فشردگی خاکدانه‌ها گردد و خاک را به صورت متراکم درآورد. اثرات کوتاه مدت کنترل علوفه هرز شامل متلاشی کردن توده خاک و در نتیجه افزایش میزان تهویه و نفوذ آب به داخل خاک است لکن اثرات دراز مدت(چند هفته یا چند ماه) این‌گونه عملیات ممکن است باعث فشردگی خاکدانه‌ها و در نتیجه ایجاد لایه‌های متراکم و فشرده در خاک گردد. از طرفی خاکدانه‌های اراضی شخم خورده و فاقد پوشش نباتی در اثر برخورد قطرات باران متلاشی می‌گردند. بر روی هم کشت‌هائی که با حداقل اعمال زراعی اداره می‌شوند دارای حداکثر خاکدانه می‌باشند.

ساختمان خاک

در طبیعت ذرات معدنی خاک به صورت مجزا وجود ندارد. آنها به وسیله اکسیدها و هیدروکسیدهای آهن، مواد آلی ترشح شده توسط ریشه گیاهان، فشار ریشه ای، مواد حاصل از تجزیه بقایای گیاهی و سلول‌های میکروبی، هیف‌های قارچ‌ها، مواد تولید شده توسط میکروارگانیسم‌ها و مواد ژلاتینی تولید شده بوسیله کرم‌های خاکی به همدیگر اتصال پیدا کرده و می‌چسبند؛ خاکدانه بزرگتر ایجاد می‌شود که شکل‌ها و اندازه‌های متفاوتی دارند و تعیین کننده ساختمان خاک هستند. چهار نوع از ساختمان که به طور معمول در خاک‌ها یافت می‌شود عبارتند از:

ورقه ای(Platy):

خاکدانه‌ها به صورت ورقه‌های افقی نازک روی هم قرار گرفته‌اند چنین ساختمانی در خاک‌های غنی از سیلیکات‌های لایه‌ای 1:2 یافت می‌شوند.

ستونی یا منشوری(Columnar or Prismatic):

خاکدانه‌ها ستونی و ساختمان لوله مانند است، که قطر آن از چند تا 15 سانتی‌متر یا بیشتر نیز می‌رسد. وقتی که رأس منشور به صورت گرد درآید، به چنین ساختمانی ستونی گفته می‌شود؛ و وقتی که رأس آنها مسطح باشد، به ساختمان خاک  منشوری اطلاق می‌گردد. چنین ساختمان‌هایی درخاک‌های تحت الارض مناطق خشک و نیمه خشک و در خاک‌های حاصل از لس‌های بادی یافت می‌شوند.

مکعبی(Blocky):

خاکدانه‌ها به صورت مکعبی می‌باشند و ممکن است اندازه اضلاع در سه جهت مساوی یا نامساوی باشند و یکی از اضلاع آن امکان دارد 1 تا 10 سانتی متر ضخامت داشته باشد.

دانه‌ای یا مدور(Granular or Crumb): 

خاکدانه‌ها به شکل گرد می‌باشند. وقتی خاکدانه‌ها متخلخل نباشند، ساختمان دانه‌ای نامیده می‌شود در حالی که متخلخل باشد(در خاک‌های سطحی غنی از مواد آلی یافت می‌گردد) ساختمان مدور گفته می‌شود. برای بیشتر گیاهان زراعی ساختمان متخلخل خیلی مطلوب و مناسب است.

در حالی که بافت خاک به آسانی به وسیله عملیات مدیریت خاک تغییر نمی‌کند، ساختمان خاک می‌تواند تغییر یابد. یک مثال تخریب ساختمان خوب خاک توسط غرقاب و گل‌خرابی در کشت برنج است. ساختمان خاک می‌تواند به وسیله الگوی استفاده از زمین تغییر نموده یا اصلاح شود. تراکم وقتی اتفاق می‌افتد که از ماشین‌های سنگین بر روی زمین مرطوب استفاده شود و باعث تخریب خاکدانه‌ها گردد.

پوشش گلخانه‌ها

امروزه برای پوشاندن گلخانه ها استفاده از پلاستیک در مقایسه با شیشه بسیار متداول‌تر است. مواد پوشاننده شفاف گلخانه ها بسیار متنوع اند. در ابتدا شیشه به عنوان پوشش گلخانه ای به کار می رفت ولی اکنون ورقه‌های نازک پلاستیکی تقویت شده با فایبرگلاس، صفحات اکریلیک و صفحات پلی کربنات در گلخانه های مدرن مورد استفاده قرار می گیرد. پوشش های پلی اتیلنی نسبت به پلی استر، PVC وPVF هزینه اولیه کمتری داشته و به سرعت می توان گلخانه های موقت را با آنها پوشاند. ضمن اینکه هزینه اولیه گلخانه در مقایسه با گلخانه شیشه ای حدود40% پائین تر است. ورقه های نازک پلی اتیلن که دارای بالاترین کیفیت و مقاومت کششی و نیز دارای ماده ضد اشعه ماوراء بنفش(Anti UV) و ضخامت حدود 15میلی متر هستند در بهترین شرایط فقط 4-3 سال دوام می‌آورند. اشعه ماوراء بنفش باعث شکنندگی و تیرگی پلاستیک می‌شود و در نهایت منجر به پارگی آن می‌شود. استفاده از پلی اتیلن باعث ایجاد مانع ضعیفی در برابر نور مادون قرمز می‌شود. در صورت وجود مواد نگهدارنده اشعه مادون قرمز در پلی اتیلن حدود25-15% اتلاف حرارت به طریق گرمای  تابشی کاهش خواهد یافت. امروز به منظور کاهش بیشتر اتلاف حرارت در محیط گلخانه از سیستم پوششی دو جداره و هوای فشرده بین آنها استفاده می‌شود، که باعث کاهش چشمگیر هزینه سوخت خواهد شد.

برای پوشاندن گلخانه ها پلاستیک ها را در عرض گلخانه یکی پس از دیگری قرار داده و با کشش کافی از طرفین به وسیله پوشش خاک مهار می‌گردد و هر دو لایه مجاور باید حدودm5/0 همپوشانی داشته باشد و نیز جهت درزها در جهت بادهای غالب منطقه باشد تا از نفوذ هوای سرد و باد و باران ممانعت گردد. بهترین موقع کشیدن پلاستیک در روزهای گرم و آفتابی است که پلاستیک نسبتاً نرم است و بهتر روی بدنه می ماند. در این صورت پس از سرد شدن هوا پلاستیک منقبض شده و کاملاً کشیده و محکم می‌گردد.

پوشش پلاستیکی ضمن حفظ تراکم رطوبت در داخل گلخانه به دلیل اینکه سردتر از هوای داخل گلخانه می‌باشد در نتیجه  تماس هوای گرم و مرطوب با سطح سرد پوشش پلاستیک، بخار آب تبدیل به مایع شده و به دلیل ریزش قطرات آب روی گیاهان سبب گسترش بیماری های قارچی خواهد شد. استفاده از پلاستیک های ضد تعریق به نام Anti-fog تأثیر سودمندی در جلوگیری از بیماری های قارچی خواهد داشت.

جدول درصد انتقال نور

نوع پوشش	درصد انتقال
شیشه	92-88
FRP	81
پلی اتیلن	87-82
PVF	92
صفحات اکریلیک	83
پلی کربنات	79

سکوهای کشت

سکوهای کشت معمولاً برای محصولات گلدانی و گل های شاخه بریده به کار می‌رود و ارتفاع از سطح زمین90-80 سانتی متر است. ساخت و ساز سکوها باید طوری باشد که جریان مناسب هوا در اطراف هر گیاه وجود داشته باشد و گسترش بیماری ها کاهش یابد. کف سکوها و بسترها معمولاً منفذدار با استفاده از تورهای سیمی و چوب ساخته می‌شود. ایجاد سکوها در گلخانه های تولید گل مساحت قابل استفاده را به حدود70-60% تقلیل می دهد که البته با استفاده از سیستم سکوی متحرک فضای تولید را تا حدود90% می توان افزایش داد و از تعداد راهروها کم کرد. برای تولید گل ها با ارتفاع بیشتر و چند ساله مثل رز به جای استفاده از سکو از بسترهای کشت استفاده می شود.

در هر حال هدف اصلی از ایجاد سکو و بستر کشت جداسازی و تحت کنترل قرار دادن محیط رشد گل هاست. معمولاً بدین ترتیب می‌توان خاک ریشه را به طور کامل و بر اساس برنامه استریل نمود و احتمال بیماری را کاهش داد.

ساخت بسترها معمولاً از سیمان و آجر و بتون است که به صورت V شکل در انتها به یک زهکش ختم می‌شود. قسمتی از بستر توسط سنگریزه و گراویه پوشانده می‌‌شود و در صورت رعایت شیب مناسب در ساخت بستر عمل زهکش به خوبی صورت می‌گیرد. ضمن اینکه درصورت نیاز به راحتی می توان با تزریق گاز متیل بروماید و یا بخار آب درون زهکش طولی عمل استریل را انجام داد. نکته مهم این است که ایجاد زهکش مناسب اهمیت فراوان دارد و حتی درگلخانه های حاوی صیفی که بعضاً دارای بافت سنگین می‌باشد تعبیه نمودن لوله های سفالی در زیر بستر کشت و جمع آوری آب اضافی از محیط ریشه در گسترش ریشه و جلوگیری از محیط بی هوازی بسیار مهم و موثر است. عمق خاک در سکوها و بسترهای کشت 50-30 سانتی متر در نظر گرفته می‌شود.

اسکلت گلخانه‌ها

گلخانه ها یا به صورت ثابت و دائمی هستند یا بصورت موقت که به آنها تونل های مرتفع یا High Tunel گویند. گلخانه های دائمی معمولاً از جنس شیشه و فلز است و تأسیسات دائمی مانند سیستم حرارت مرکزی، آبیاری قطره ای، دریچه های تهویه و یا هواکش های متصل به ترموستات به آنها وصل می شوند. گلخانه های موقت معمولاً از جنس آهن گالوانیزه و یا آلومینیوم با پوشش های پلاستیکی ساخته می‌شوند و ندرتاً چوبی هستند، که البته باز هم در این گلخانه ها قابلیت نصب و راه اندازی سیستم های فوق وجود دارد. بسیاری از تونل های پلاستیکی در مناطق مناسب از نظر آب و هوایی بدون گرمای مصنوعی مورد استفاده قرار می گیرند که اصطلاحاً به شاسی سرد مشهورند. نمونه آن کشت زیر پلاستیک در مناطق گرمسیر مثل جیرفت و خوزستان است. در مناطق سردسیر نظیر خراسان استفاده از تونل های  سرد در فصل زمستان جهت کشت صیفی جات غیرممکن است. در حال حاضر اسکلت گلخانه های پلاستیکی اکثراً از آهن گالوانیزه ساخته می‌شود که سبک بوده و کمتر مانع رسیدن نور می شود. به طوری که کمان هایی از جنس گالوانیزه در امتداد هم با فاصله m3-5/2 قرار می‌گیرند و به وسیله اتصالات متعدد طولی و عرضی بهم متصل می شوند و بر روی آنها نیز شبکه ای از مفتول های گالوانیزه گرم جهت استقرار پوشش پلاستیکی نصب می شود. اتصالات حتی المقدور به صورت پیچ و مهره و بست های قائم و افقی بوده و از جوش دادن لوله ها تا حد امکان جلوگیری می شود. ضمن اینکه استفاده از آهن سیاه در ساخت اسکلت گلخانه به خاطر زنگ زدگی مرسوم نمی‌باشد. به منظور از بین  بردن زاویه حاده و تند اتصال پائین هر کمان گالوانیزه با زمین، 1متر انتهایی هر لوله را مجداً با خم 20 درجه به صورت عمودی تبدیل می‌کنند که ضمن افزایش ارتفاع گلخانه منجر به استفاده مطلوب تر از فضای گلخانه و سهولت رفت و آمد نیروی کارگری در کناره های گلخانه می گردد.

در ساخت گلخانه نکته‌ای که باید مد نظر باشد این است که هر چه گلخانه بزرگتر باشد کنترل درجه حرارت و تهویه مشکل تر است. در محاسبه اسکلت گلخانه معمولاً وزن برف را در نظر نمی‌گیرند، چون گرمای گلخانه باعث ذوب برف خواهد شد. ارتفاع زیاد گلخانه منجر به افزایش مصرف سوخت می گردد.

آشنایی با انواع گلخانه از جهت شکل و ساختمان

امروزه گلخانه های شیشه‌ای از پرهزینه ترین انواع گلخانه ها هستند. گرچه چنین ساختمان هایی100 سال یا بیش از این  دوام می آورند منتهی به دلیل مصرف سوخت زیاد هزینه متوسط تولید و نگهداری آنها به مراتب بیش از گلخانه های ساخته شده با ورقه‌های نازک پلاستیکی است. با توجه به کاربرد چند نوع گلخانه شیشه‌ای طراحی می‌شود. در گلخانه های یک طرفه و دو طرفه(A شکل) بهترین استفاده از نور خورشید به عمل می‌آید، ولی امروزه این سبک ها به ندرت به کار می رود. نوع دیگری از گلخانه های A شکل طرح به هم پیوسته (جوی و پشته) که متشکل از چندین گلخانه A شکل است که از دیواره ها به هم متصل است. منتهی دیواره ها برداشته شده و عملاً ساختمانی پدید می‌آید که دارای فضای داخلی بزرگ و واحد است که منجر به کاهش نیروی کار و کاهش هزینه اتوماسیون و کاهش مصرف سوخت و مدیریت راحت تر می‌شود.

امروزه متداول ترین فرم به صورت کمانی(تونلی) متشکل از لوله های فلزی گالوانیزه است، که مناسب ترین حالت تونل های پلاستیکی بوده و به صورت کمان های نیم دایره ای به فواصل معین در امتداد هم قرار می گیرند و توسط اتصالات متعدد طولی و عرضی بهم متصل می‌شوند. روی کمان ها شبکه ای از مفتول های گالوانیزه گرم نصب می شود(قابلیت کشش) و پوشش پلاستیکی روی این شبکه مفتولی قرار می‌گیرد. علاوه بر اسکلت هایQuonset منفرد که مهمترین مزیت آنها جلوگیری از اشاعه بیماری در شرایط  حاد به سایر واحدها می باشد، گاهی اسکلت های کمانی را به صورت بهم پیوسته می‌سازند. در این وضعیــت پایه واحدها مشترک بوده و در محل تقاطــع کمان های سقفی ناودان هایی جهت هدایت آب باران و برف تعبیه می‌شود. عمل تهویه در چنین واحدهایی با استفاده از دریچه های سقفی و جانبی که به اهرم های بالا برنده مجهز می‌باشند انجام پذیر است. در احداث چنین واحدهایی به کارگیری سیستم حرارتی قوی جهت جلوگیری از افت شدید حرارت در شب های سرد زمستان مورد تاکید است، چون نقص هرچند جزئی در قسمتی از سیستم حرارتی به شدت به کل واحد تأثیر می گذارد. معمولاً به دلیل وجود سطح کمتر که در معرض فضای خارج قرار می گیرد، اتلاف حرارت کاهش خواهد یافت.