تغذیهی صحیح محصولات باغی نقش مهمی در کاهش ضایعات و بهبود کیفیت محصول تولیدی و عمر انباری محصولات برداشت شده دارد. در این بین ازت، فسفر، پتاسیم، کلسیم، بور، مس و مولیبدن از اهمیت زیادی برخوردارند. ازت بیش از حد نه تنها عدم تعادل اسیدآمینههای ضروری و بالطبع عدم تعادل پروتئین را در پی خواهد داشت بلکه مشکلات عدیدهای چون تجمع نیترات و کاهش میزان ویتامین ث را نیز ایجاد میکند. عوارض فیزیولوژیکی همچون توخالی شدن کلم بروکلی، کاهش وزن سیبزمینیشیرین در انبار و کاهش عطر و طعم کرفس در نتیجه مصرف ازت بیش از حد است. در کاهو ازت بیش از حد نه تنها منجر بهتجمع نیترات گشته و مصرف آن مشکلات خاصی چون بیماری متهموگلوبینیا را ایجاد میکند بلکه باعث کاهش وزن خشک محصول و کاهش عمر انباری کاهو خواهد شد. در توتفرنگی نیز کود ازته در سفتی بافت میوه در طی انبارداری مؤثر است. تیمار ازت همچنین بر مواد جامد قابل حل تاثیر قابل توجهی داشته و با افزایش ازت از 126 به225 کیلوگرم در هکتار مواد جامد قابل حل کاهش مییابد. بسیاری از عوارض دیگر که در طی انبارداری منجر بهافزایش ضایعات میگردد را میتوان با تیمار کلسیم برطرف نمود. برای مثال لکهتلخ در سیب، Tip Burn در سبزیجات برگی و پوسیدگی گلگاه در محصولات خانواده سیبزمینیسانان و Black Heart در کرفس را میتوان نام برد. بنابراین لازم است در طی رشد محصول و همچنین در دوره قبل از برداشت براساس اصول علمی نسبت بهتوصیه کودی اقدام نمود تا نه تنها عملکرد مطلوبی حاصل گردد بلکه کیفیت محصول تولیدی و عمر انباری آن نیز افزایش یابد.
چون درصد بالایی از وزن محصولات باغی را آب تشکیل میدهد، تامین آب نه تنها در افزایش تولید مؤثر است بلکه با بهینهسازی تامین آب میتوان عوارض فیزیولوژیکی خاصی چون پوسیدگی گلگاه در گوجهفرنگی، لکه تلخی در سیب و Tip Burn در کاهو را کاهش داد. در مورد لکه تلخی سیب باید اشاره نمود که دقت در انجام عملیات آبیاری که منجر بهتوزیع مناسبتر کلسیم در میوه میگردد، خصوصاً در مراحل پایانی رشد از راهکارهای اساسی کاهش این عارضه میباشد. آبیاری بارانی علاوه بر افزایش راندمان مصرف آب منجر بهبهبود میوهها از نظر عوارض اشاره شده خواهد شد.
شدت نور مناسب نه تنها در افزایش تولید و تکثیر در محصول مؤثر است، بلکه از بروز عوارض فیزیولوژیکی خاصی چون آفتاب سوختگی نیز جلوگیری میکند. این عارضه در گوجهفرنگی بسیار شایع بوده و بخش قابل توجهی از محصول را دچار آسیب میکند. در شرایطی که شدت نور زیاد است پرورش گوجهفرنگی بهصورت داربستی توصیه نمیگردد. بهعلاوه در این شرایط بهتر است از ارقامی که دارای برگ بیشتری میباشند استفاده نمود تا با سایهاندازی برگها برروی میوهها شیوع این عارضه کاهش یابد. میوه آفتاب سوخته گوجهفرنگی نه تنها قابلیت نگهداری خوبی ندارد بلکه آن را نمیتوان بهصورت مصنوعی رساند. نمونه بارز دیگری از تأثیر نور را میتوان در میزان ویتامین ث و میزان ماده خشک محصول مشاهده نمود. با افزایش شدت نور دامنه بهینه میزان ویتامین ث محصول افزایش مییابد.
عملیات زراعی و شرایط آب و هوایی قبل از برداشت نقش مهمی در سرعت فرآیندهای فیزیولوژیکی محصول برداشت شده دارد؛ در این بین نقش رقم یا کولتیوار نیز بسیار مهم است. موفقیت در انجام عملیات پس از برداشت بستگی زیادی بهماهیت فیزیولوژیکی محصول دارد. عکسالعمل محصولات باغبانی بهشرایط انبارداری علیرغم بقیه صفات تحت تأثیر انتخاب طبیعی و انتخاب انسانی نبوده است. اخیراً در برنامههای اصلاحی محصولات باغی، صفات مرتبط با فیزیولوژی پس از برداشت محصول مورد توجه زیادی قرار گرفته است که مهمترین آنها عبارتند از:
- قابلیت خوب جابجایی و کاهش نرم شدن میوه در طی رسیدن بهخصوص در گوجهفرنگی. این عمل با تأثیر بر آنزیم پلیگالاکتوروناز و با استفاده از مهندسی ژنتیک صورت گرفته است.
- مقاومت بهسرمازدگی در طی انبارداری خصوصاً در سیب، آوکادو، موز، خیار، هلو و گوجهفرنگی.
- مقاومت به اسکالد در سیب که تحت کنترل فرآیند اکسیداسیون آلفا- فارنزن است. تحقیقات نشان داده است که یک ژن در بروز این عارضه دخالت دارد.
- مقاومت به انبارداری در اتمسفر کنترل شده، غلظت بالای دیاکسیدکربن و غلظت کم اکسیژن در مورد توتفرنگی. دو گروه از ارقام بر اساس محصولات حاصل از تخمیر مانند استالدیید و اتانول وجود دارند. ارقام آناپولیس و کاوندیش در غلظت بالای دیاکسیدکربن، استالدیید و اتانول بسیار کمی تولید مینمایند، درحالیکه ارقام کنت و هانوی در اثر نگهداری در غلظت بالای دیاکسیدکربن اتانول و استالدیید بیشتری تولید مینمایند و ضایعات آنها بیشتر است. بنابراین در انتخاب رقم باید توجه خاصی را مبذول داشت چرا که در صورت نامناسب بودن رقم انتخاب شده با شرایط و اهداف تولید ممکن است بقیه عملیات باغبانی تاثیر ناچیزی بر کاهش ضایعات داشته باشد.
توسعه روز افزون جمعیت نیاز بهتامین غذا را روزبهروز افزایش میدهد. بهمنظور افزایش تولید و رفع هر چه بیشتر مایحتاج بشر راه کارهای مختلفی چون افزایش سطح زیر کشت، افزایش عملکرد در واحد سطح، دستیابی بهارقام برتر، مدیریت عملیات زراعی شامل دفع آفات و بیماریها، آبیاری، تغذیه، هرس و غیره وجود دارد. در این بین یکی از راه کارها که بهدست فراموشی سپرده شده است و کمتر مورد توجه قرار میگیرد کاهش ضایعات پس از تولید است که محققین بهاین بخش اصطلاح «برداشت مخفی» را اختصاص دادهاند. محصولات باغی(شامل کلیه میوهها، سبزیها و گل و گیاهان زینتی) بهدلیل بالا بودن درصد رطوبت و ماهیت فیزیولوژیکی خاصی که دارند طبیعتاً دارای ضایعات بیشتری پس از برداشت میباشند که گاهی بسته بهنوع محصول ممکن است تا 60 درصد محصول تولیدی بهاین طریق از دایره مصرف خارج شود. عوامل متفاوتی هم در دوره قبل از برداشت و هم در دوره پس از برداشت در شدت این پدیده مؤثر هستند. برخی از این عوامل تحت کنترل بوده و انسان قادر است آنها را بهنحو صحیح تحت تاثیر قرار داده و بدینوسیله ضایعات را بهحداقل برساند.
این گروه از محصولات کشاورزی بهدلیل داشتن رطوبت زیاد فسادپذیر هستند و در دوره پس از برداشت بخش عمدهای از آنها(بین 5 تا 50 درصد) از بین میروند. میزان این ضایعات حتی در برخی موارد تا 80 درصد نیز میرسد. در این میان ترهبار بالاترین درصد ضایعات را بهخود اختصاص دادهاند. کاهش و بهحداقل رساندن چنین ضایعاتی بهعنوان «برداشت مخفی» میتواند یکی از راههای مؤثر در تامین غذا برای جامعه بهحساب آید. در کشورهایی که سیستم کشاورزی پیشرفتهای دارند، پیشرفتهای قابل توجهی در زمینه تکنولوژی پس از برداشت صورت گرفته است. چنین عملیاتی نه تنها ضایعات این گروه از محصولات را بهحداقل میرساند بلکه کیفیت آنها را نیز در طی حمل و نقل، جابجایی، انبارداری و توزیع حفظ خواهد کرد. بخش عمدهای از این ضایعات را میتوان با اجرای عملیات صحیح در دوره قبل از برداشت(در باغ یا مزرعه) حذف نمود. مدیریت تغذیه، آفات و بیماریهای گیاهی در دوره قبل از برداشت، تکنولوژی صحیح برداشت، تیمارهای غیرشیمیایی و استفاده از ترکیبات طبیعی برای کنترل ضایعات، عملیات پیشسرمادهی، سیستمهای بستهبندی جدید، انبارداری صحیح(شامل کلیه عملیات در طی انبارداری) و بالاخره حمل و نقل صحیح از مهمترین راهکارهای موجود هستند که تا حد قابل توجهی میزان این ضایعات را بهحداقل میرسانند. بنابراین کاهش ضایعات این گروه از محصولات کشاورزی نیازمند اصلاح ساختار تولید از باغ و مزرعه تا انبار و سپس حمل و نقل و بازاررسانی و در نهایت مصرفکننده خواهد بود. بالا بردن دانش فنی تولیدکنندگان، انبارداران، مسئولین میادین میوه وترهبار، خرده فروشیها و در نهایت مصرفکنندگان گامی موثر در این راستا میباشد.
صدای آن نفس درد آشنایت را
نبردهاند ز خاطر، نه آسمان، نه زمین
هنوز بغض نفسگیر نالههایت را
هنوز هم شب و ماه و ستاره میگردند
به کوچه کوچهی تاریخ، ردّ پایت را
هنوز هم سحر و نخل و چاه، دلتنگاند
شمیم عطر دلانگیز ربّنایت را
شنیدهاند در انبوه بیخیالیها
تمام چفت در خانهها صدایت را
کدام کوچه در این شهر خواب ماند و ندید
به دوش خستهی تو کیسهی غذایت را
تو کیستی که ندیدهست هیچ مخلوقی
نه ابتدایت را و نه انتهایت را
تو ناشناسترین آیهای که دست خدا
فراتر از ابدیت نهاد پایت را
تو آن نماز پذیرفتهای به درگه دوست
که ناامید نکردی ز خود گدایت را
کدام قلّهی سرکش به سجده سر ننهاد
شکوه جذبهی پیچیده در ردایت را
در این غروب مه آلود بیخدایی و کفر
بپاش بر تن سرد زمین، دعایت را
بیا کمیل بخوان تا دمی دهم پرواز
کبوتر دل سرگشته در هوایت را
در این همیشه که پابند توست هستی من
به عالمی ندهم عشق بیفنایت را
چه قدر واژه که آوردم و ندانستم
زبان ندارم از این بیشتر ثنایت را
شاعر: عباس شاهزیدی(خروش)
رسول خدا صلى الله علیه و آله:
براى هر چیزى زکاتى است و زکات بدنها روزه است
حلول ماه مبارک رمضان مبارک باد
2) کاهش LDL کلسترول،
3) افزایش HDL کلسترول،
4) افزایش قابلیت ارتجاعی رگهای بدن،
5) محافظت در برابر بیماریهای قلبی(بهعلت وجود ویتامین E در گردو، این ماده غذایی انسداد سرخرگها را تا 70% کاهش میدهد)،
6) افزایش قدرت ذهن و هوش،
7) مفید برای تنگی نفس،
8) جلوگیری از ورم مفاصل،
9) مفید در بیماریهای پوست نظیر: اگزما و پسوریازیس(بهوجود آمدن لکههای قرمز رنگ در پوست)،
10) ضد سرطان،
11) دارای آنتی اکسیدان(در بین آجیلها، آنتیاکسیدان گردو و شاه بلوط از همه بیشتر است)،
12) محافظت از سیستم ایمنی بدن،
13) جلوگیری از لخته شدن خون،
14) تنظیم سوخت و ساز در بدن،
15) تنظیم فشار خون،
16) تنظیم قند خون،
17) جلوگیری از پارکینسون و آلزایمر،
18) جلوگیری از سنگ کیسه صفرا،
19) حفاظت از استخوان،
20) روغن گردو درمان کننده دردهای مفاصل است و جذب مواد غذایی را آسان میکند،
21) کودکانی که مقدار امگا 3 در برنامه غذاییشان کم است، اختلالاتی مانند بیش فعالی یا هایپراکتیوی، مشکلات رفتاری، کج خلقی و مشکلات خواب در آنها زیاد است،
22) زنانی که در هفته 28 گرم آجیل و بادام زمینی مصرف میکنند، 25 درصد احتمال پیشرفت سنگ کیسه صفرا را کم میکنند،
23) اگر میخواهید خواب آرامی داشته باشید برای شام، سالاد سبزیجات به همراه گردو مصرف کنید.
1) مغز گردو از زمانیکه هنوز کاملاً نرسیده بهصورت مغز شیری گردو بهعنوان تنقلات در تهران و شهرهای بزرگ استفاده میشود.
2) مغز گردوی رسیده بهعنوان یکی از بهترین، خوشمزهترین و پر انرژیترین آجیلهای ایران بهطور خالص یا بهصورت مخلوط با دیگر ارقام آجیل از جمله با سبزه، کشمش و بادام مصرف میشود.
3) مصرف همراه با پنیر در صبحانه.
4) در خورشت فسنجان که یکی از خورشتهای خوشمزه و سنتی ایران است.
5) بهصورت نارس در ترشی و مربا.
6) در کیکهای گردوئی و بسیاری از غذاها و شیرینیهای دیگر در ایران و در کشورهای دیگر استفاده دارد.
همچنین گردو بهعنوان ماده اولیه برای تهیه روغن نباتی مورد استفاده قرار میگیرد.
کالری گردو زیاد و حدود 654 کالری در هر 100 گرم گردو میباشد. گردو همچنین در حدود 7/6 گرم فیبر در هر 100 گرم دارد. گردو دارای اسیدهای چرب امگا 3 بوده و منبع پروتئینی با کیفیت خوب و بهعنوان مکمل برای تامین کالری میباشد. جدول زیر مواد و ترکیبات موجود در 100 گرم گردو را نشان میدهد:
مواد |
مقدار در 100 گرم |
مواد |
مقدار در 100 گرم |
آب |
5/3 درصد |
کربوهیدرات |
8/15 گرم |
چربی |
0/64 گرم |
خاکستر |
9/1 گرم |
فسفر |
380 میلیگرم |
کلسیم |
99 میلیگرم |
آهن |
1/3 میلیگرم |
سدیم |
2 میلیگرم |
پتاسیم |
450 میلیگرم |
منیزیم |
131 میلیگرم |
ویتامین A |
30 واحد بینالمللی |
تیامین |
33/0 میلیگرم |
ریبوفلاوین |
13/0 میلیگرم |
اسید آسکوربیک |
2 میلیگرم |
ارزش غذایی |
631 کالری |
نیاسین |
9/0 میلیگرم |
پروتئین |
8/14 گرم |
|
|
گردو درختی است زیبا و سایهافکن که بهعنوان درخت زینتی نیز بهکار میرود. این درخت در مناطق معتدل دنیا رشد و پرورش مییابد. گلهای نر و ماه روی یک پایه قرار دارند. سنبله گلهای نر بهصورت آویخته(شاتون) است ولی گلهای ماده آن بهوضع قائم روی شاخه قرار دارد. میوه گردو، گرد و در درون پردههایی قرار گرفته است. قشری که روی مغز گردو است سبز رنگ و کمی گوشتی میباشد. معمولاً درخت گردو هنگامیکه به سن بیست سالگی میرسد شروع به میوه دادن میکند و بالاترین باروری خود را در سنین پنجاه سالگی دارد. از تمام قسمتهای درخت گردو استفاده طبی بهعمل میآید. درختان گردو درختانی برگریز هستند با برگهای شانهای بطول 90-20 سانتیمتر، تعداد 25-5 برگچه و جوانههای آن دارای درونه حفرهدار هستند.
شاید معروفترین اعضای این رده گردوی سیاه(Juglans nigra) متعلق به شرق آمریکای شمالی و گردوی ایرانی یا معمولی(Juglans regia) که بومی بالکان در جنوب شرقی اروپا، مرکز و جنوب غربی آسیا تا هیمالیا و جنوب غربی چین است، باشد. این دو گونه از نظر چوب قابل توجهی که دارند، دارای اهمیت میباشند. گریبانههای گردو بهعلت دارا بودن مقدار زیادی رنگ زرد- قهوهای، منبع مهمی برای رنگ به شمار میرود. میوههای خشک باغی گردو ارزش بالایی دارد زیرا نگهداری و صادرات آن نیاز به سردخانه و دیگر وسایل پر هزینه ندارد و در ضمن بهعلت خشک بودن هسته آنها صدمه نمیبیند.
گردو در ایران در نقاط غربی و شرقی به فراوانی یافت میشود. گردوی کرمان مرغوبیت بالایی دارد و حتی قدمت آن به 5000 سال میرسد. درختان تنومند خمیده و کهنسال این محصول نشانگر قدمت این درخت میباشد. میزان محصول هر هکتار گردو با بهکارگیری روشهای مکانیزه بهطور متوسط 5/3 تن در هکتار است. انواع رقمهای گردو خود به شش نوع میرسد.
درخت گردو بیشتر به روش پیوند زدن(پیوند اسکنهای، پیوند شکمی یا T معکوس بهدلیل وجود شیرابه) تکثیر میشود. گردو از طریق بذر هم تکثیر میشود ولی میوههایی که بر روی پایههای بذری تولید میشوند استاندارد نبوده و ارزش صادرات ندارد.
پایههای وحشی گردوی ایرانی در منطقه کوهستانی کارپاتیان در شرق اروپا، سرتاسر ترکیه، عراق، ایران، روسیه جنوبی و افغانستان تا شمال غربی هیمالیا یافت شده است. بنابراین میتوان گفت منشا درخت گردو ایران و مناطق اطراف آن میباشد. در حدود 18 گونه از جنس گردو بومی مناطق شمال و جنوب آمریکا، مرکز چین و ژاپن میباشد. درختان گردو توسط رومیها از زمانهای خیلی قدیم یعنی صدها سال قبل از تولد مسیح به بریتانیا گسترش یافت. امروزه گردوها در تعداد زیادی از کشورها رشد کردهاند که شامل فرانسه، آلمان، مجارستان، جمهوری چکسلواکی، سوئیس، هندوستان، چین و آمریکای شمالی(اساساً کالیفرنیا) همچنین نیوزیلند میباشد. در استرالیا صنعت در حال رشد گردو نسبتاً در مرحله اولیه گسترش مییابد و تفاخر استرالیا در کیفیت خود گردو است.
طبق نوشتهها و اسناد قدیمی کاشت گردو به 370 سال قبل از میلاد مسیح و یا قبل از آن باز میگردد. در یونان قدیم و در مصر کسانیکه ازدواج میکردند در معبد ژوپیتر، برگ و شاخههای گردو را به زیر پای آنها میانداختند و عقیده داشتند که این عمل باعث میشود که عروس و داماد از قید جادو و طلسم رها شده و خوشبخت زندگی کنند. قدیمیترین درخت گردوی ایرانی در ایالت پنسیلوانیای آمریکا در مزرعه شخصی بنام جکوب بادر قرار دارد که عمر آن را بالغ بر 230 سال تخمین زدهاند، محیط تنه آن در ارتفاع 30/1 متری، 30/5 متری اندازهگیری شده و ارتفاع سایهانداز آن متجاوز از 30 متر میباشد. در ایران کهنسالترین گردو در شهرکرد وجود دارد.
تاریخچه رویش گردو به زمانهای بسیار دور و نامعلوم بر میگردد. بر اساس گزارش اوروک(1969) گردو بعد از عصر یخبندان از آسیای صغیر به مناطق مختلف دنیا انتشار یافته است. ولی اسلیت(1969) بر اساس تصاویر فسیلی عقیده دارد که گردو قبل از پیدایش انسان وجود داشته است. پوستههای درخت گردو در فرانسه پیدا شده است که تاریخ آن به 8 هزار سال قبل یا همچنین به دوره نئولیتیک(عصر نوسنگی حدود 10 هزار سال پیش) بر میگردد. این تئوری لزوماً با باورهایی که گردوی نوین اروپایی از ایران نشات گرفته و بهوسیله یونانیها به روم معرفی شده است، مغایرتی ندارد. گفته میشود که گردو در باغ شاه سلیمان پرورش داده میشد. در ایران قدیم گردو در معاملههای پایاپای بهکار برده میشد که از این طریق به کشورهای مصر، بیزانس، ایتالیا و حتی کشورهای اروپایی و دنیای جدید انتشار یافته است.
سوم شعبان، ولادت فرخنده مهتر جوانان بهشت و آموزگار شهادت،
حضرت حسین بن علی علیه السلام
مبارک و خجسته باد.
سکان زمین و آسمان است علی
سلطان همه جهانیان است علی
گلواژهی منشق از علی اعلاست
سرچشمهی فیض بیکران است علی
میلاد مظهر علم، عزت، عدالت، سخاوت و شجاعت، اسدالله الغالب، علی بن ابیطالب(ع)،
مبارک باد.
گردو گونهای از میوههای آجیلی(مغزدار) و از جنس ژوگلانس(JUGLANS) است که انواع وحشی یا بومی آن در چین، ژاپن، هند، ایران، آمریکای شمالی و جنوبی و مرکزی، در امتداد کوههای آند و آرژانتین یافت میشود. شش گونه از این جنس در آمریکا، فرانسه و اغلب مناطق گردوخیز جهان وجود دارند که از لحاظ پایه و میوه مهم و مورد توجه یوده و تحت آزمایش قرار گرفتهاند.
گردو در گذشتههای بسیار دور از فلات ایران به یونان و روم، و از آنجا به سایر نقاط اروپا برده شده است. پیش از سال 1562 میلادی، از این گونه ایرانی چند درخت در انگلستان کشت شده بود و بعدها مهاجران این گونه را از انگلستان به آمریکا بردند. به همین دلیل گردوی ایرانی در آمریکا و انگلستان مشهور است. رومیها این گردو را میوه خدایان، بلوط ژوپیتر یا ژویسگلانس مینامیدند که همین ژوگلانس امروزی است. حتی اکنون نیز بیشتر باغهای قدیمی آمریکایی گردو را به همان نام ایرانی گردوی پارسی میشناسند.
انواع این جنس در محدوده مرزهای ایران و در کشورهای دیگر همسایه فلات ایران وجود داشته و از راههای ایران از قفقاز به ترکستان نیز برده شده است. در حال حاضر غیر از درختان کهنسال از این گونه که در سواحل اقیانوس اطلس یا آرام دیده میشوند، نمونههای کهن دیگری از گردو در نقاط مختلف گردوخیز جهان از جمله ایران نیز وجود دارند که قدمت و سن رویش آنها از سنین عمر گردوهای موجود در آمریکا یا سایر مناطق فراتر میروند. چنانکه غیر از تویسرکان، تفرش و خوانسار، تک درختانی از گردو در گوشه و کنار درههای مرتفع ایران، در سلسله جبال البرز و زاگرس وجود دارند.گونههای مختلف گردو که در رویشگاههای وسیعی از ایران و در دنیا بهطور وسیعی روئیده و کشت میشوند جزء درختان چند منظوره و از نظر اقتصادی بسیار پراهمیت محسوب میشوند.
مصارف عمده این درخت پر ارزش: در صنایع غذایی، داروئی، پروتئینهای رنگرزی، لاستیکسازی، تهیه زغال، پاکتسازی، مبلسازی و داروسازی میباشد که متاسفانه کارشناسان و باغداران اهمیت چندانی به مصارف این میوه با ارزش نداده و از آن استفاده لازم را نمینمایند.
دل خورشید محک داشت؟ نداشت!
یا به او آینه شک داشت؟ نداشت!
آسمانی که فلک میبخشید احتیاجی به فدک داشت؟ نداشت!
غیر دیوار و در و آوارش، شانهی وحی کمک داشت؟ نداشت!
مردم شهر به هم میگفتند در این خانه ترک داشت؟ نداشت!
شب شد و آینهی ماه شکست! دست این مرد نمک داشت؟ نداشت!
تو بپرس از دل پرخون غمت! چهرهی یاس کتک داشت؟ نداشت! نداشت! نداشت! ...
ماه من چهره برافروز که آمد شب عید
عید بر چهرهی چون ماه تو میباید دید
نوبت سال کهن با غم دیرینــه گذشت
سال نو با طرب و غلغله و شوق دمید
سال نو مبارک
سبزیها و میوهها، محتوی نوعی مواد سلولزی هستند که فیبر نامیده میشوند. امروزه کلیه محققان علوم تغذیه و پزشکی به این نتیجه رسیدهاند که مصرف میوهها و سبزیها موجب کاهش بروز سرطان روده بزرگ میشود. بدین ترتیب که مواد فیبری با تسریع حرکت غذا در دستگاه گوارش، سرعت تخلیه روده را افزایش میدهند که این امر موجب کاهش تماس مواد سرطانزا با دیواره روده میشود. همچنین مواد سرطانزا با فیبرها ترکیب و بدون جذب شدن از بدن خارج میشوند. اثر دیگر فیبرها جذب اسیدهای صفراوی و کاهش عمل باکتریها بر روی آنها است. فیبرها به رشد باکتریهای مفید رودهای نیز کمک میکنند.
توصیه امسال سازمان بهداشت جهانی برای سلامت تغذیه، قرار دادن یک ظرف پر از سبزیجات برای هر نفر در وعده غذایی است. یک مطالعه نشان داد در افرادی که مستعد ابتلا به سرطان روده بودهاند مصرف روزانه سیزده گرم سبوس گندم به مدت 8 هفته، رشد بدخیم سلولهای روده کاهش یافته است. مصرف فیبر، میزان ابتلا به سرطان سینه را در زنان کاسته است چون مانع از جذب استروژن اضافی در سلولهای سینه میشود.
متخصصان تغذیه، مصرف روزانه 25 گرم مواد فیبری را توصیه میکنند که از بهترین منابع فیبری، سبوس گندم، لوبیا قرمز، لوبیا سفید، لوبیا سبز و حبوبات دیگرمثل نخود و عدس، آرد کامل گندم و نانها و شیرینیهای تهیه شده از آن، همچنین آلو، سیب، مرکبات و هویج میباشند. از اینرو سعی کنید:
1- همیشه از نان تهیه شده با سبوس به جای نان تهیه شده با آرد سفید استفاده کنید. مثلاً نان سنگک خیلی بهتر از نان باگت یا نان لواش است.
2- در رژیم غذایی روزانه و هنگام تهیه غذاها از سبزیهای تازه بهره بگیرید.
3- درکنار هر غذا یک ظرف سالاد تهیه شده از سبزیجات فصل مصرف کنید. همچنین از سیر، پیاز و گوجه تازه استفاده کنید.
4- گندم بو داده که حاوی سبوس است، هم خوراکی لذیذی است و هم بسیار مفید است.
5- مصرف موادی چون توت خشک، انجیر خشک و کشمش در بین وعدههای غذایی بسیار مفید است، هم از نظر تأمین املاح کافی برای بدن و هم از نظر تأمین فیبر.
ادامه مطلب ...