فلاونوئیدها

واژه فلاونوئید به مفهوم وسیع تمام رنگدانه‌های گیاهی را در بر می‌گیرد. نام فلاون از کلمه لاتین فلاووس به معنای زرد گرفته شده است. در گیاهان عالی به ویژه نهان‌دانگان حدود 4000 نوع فلاونوئید شناسایی شده که بیش از 90 نوع فلاونوئید در مرکبات و بیش از 30 نوع در خانواده کمپوزیته موجود است. تاکنون هیچ نوع فلاونوئید در جلبک‌ها گزارش نشده است. در میان ترکیبات فنولی فلاونوئیدها کلیه اعمال متابولیت‌های ثانویه را درگیاهان دارا می‌باشند. فلاونوئیدها از مشتقات فنیل پروپانوئید هستند که دارای ساختمان 15 کربنه می‌باشند. در بیشتر فلاونوئیدها حلقه A متادی‌هیدروکسیل یا متاتری‌هیدروکسیل می‌باشد در مقابل حلقه B دارای یک یا دو یا سه عامل هیدروکسیلی می‌باشد. این اختلاف ناشی از مبدا بیوسنتز دو حلقه می‌باشد. حلقه A از سه مولکول اسید استیک متراکم و حلقه B از قندها در مسیر شیکمیک مشتق شده است.

خواص درمانی فلاونوئیدها:

فلاونوئیدها باعث ایجاد رنگ در گلها، میوه‌ها و گاه برگ‌ها می‌شوند. همچنین به علت خاصیت جذب حشرات در گرده‌افشانی و باروری گیاهان نیز موثر می‌باشند. فلاونوئیدها باعث افزایش مقاومت به عوامل بیماری‌زا در گیاهان می‌شوند همچنین جذب کننده قوی اشعه ماورای بنفش(340-250 نانومتر) می‌با شند. در ساختمان اندام‌های جنسی و رویشی دانه گرده از طریق اثر بر عمل ژن‌ها و آنزیم‌ها اثر مثبت دارند. این ماد همچنین باعث شلاته کردن برخی یون‌های فلزی مانند آهن ومس می‌شوند. فلاونوئیدها از طریق مهار عناصر کاتالیزشده از اکسیداسیون جلوگیری می‌کنند. از دیگر خواص این مواد می‌توان به خاصیت جمع کنندگی مواد زاید اشاره کرد.

فلاونوئیدها مهار کننده سلول‌های سرطانی از طریق بیان ژن، افزایش دهنده ایمنی بدن(آنتی اکسیدان)، ضد ویروس، ضد باکتری، ضد تورم، ضد التهاب، ضد آلرژی، ضد موتاسیون، کاهش دهنده نفوذپذیری و شکنندگی مویرگ‌ها می‌باشند. همچنین در کشور چین برای درمان هپاتیت از فلاونوئیدها استفاده می‌شود. 45 درصد فلاونوئید‌های مرکبات به‌طور ویژه جذب ویتامین C را بهبود می‌بخشند. افراد سیگاری و آنانی که تحت فشار استرس هستند، به میزان زیادی از ویتامین C و فلاونوئید‌های مرکبات نیاز دارند. فلاونوئید‌های مرکبات می‌توانند به فرم ترکیباتی جهت کنترل افراد سیگاری یا به شکل آمپول‌هایی برای ورزشکاران مورد استفاده قرار گیرند.

معرفی تعدادی از گیاهان حاوی فلاونوئید:

بومادران، سرخ ولیک، جینکو، آویشن، گل راعی، بابونه رومی، انار، چای، زالزالک، برگ بو، گل ساعتی، مرکبات، شیرین بیان و ... .